Chúa Nhật Lễ Chúa Ba Ngôi, Năm C (CN 15.06.2025) – Sự Thật Toàn Vẹn (Ga 16,12-15)

Nói đến Chúa Ba Ngôi, chúng ta thường nghĩ ngay đến một đề tài cao siêu, khó hiểu. Đối với nhiều người tín hữu, xem ra Chúa Ba Ngôi không có liên quan gì nhiều đến đời sống của họ. Thực ra, mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi tuy vượt trí khôn của con người, nhưng có mối liên hệ mật thiết với đời sống người Ki-tô hữu. Trọn vẹn đời sống của người tin Chúa được bao bọc trong mầu nhiệm này. Nói cách khác, Chúa Ba Ngôi là nguồn mạch và là đích điểm của cuộc đời chúng ta, có nghĩa là nhờ Chúa Ba Ngôi mà chúng ta tồn tại hiện hữu, và rồi lý tưởng mà chúng ta đang cố gắng đạt tới là hạnh phúc thiên đàng cũng là Chúa Ba Ngôi. Bởi lẽ, hạnh phúc thiên đàng là được sống trong Chúa Ba Ngôi, nơi có hạnh phúc viễn mãn tràn trề.

Nói đến Chúa Ba Ngôi là chúng ta đề cập tới một lãnh vực thuần tuý trừu tượng thiêng liêng. Để có thể hiểu được, chúng ta phải dùng phương pháp “loại suy”, tức là so sánh với những thực tại trong cuộc sống hữu hình. Hình ảnh dòng sông là một trong nhiều hình ảnh được dùng để suy tư về Chúa Ba Ngôi. Hình ảnh này diễn đạt ân sủng phong phú của Thiên Chúa Ba Ngôi, đồng thời cho thấy đời sống nội tâm của người tín hữu trong Chúa Ba Ngôi là điều cần thiết như thế nào.

Con sông mang dòng nước phù sa đến tưới cho các cánh đồng, cho các vườn cây được tươi tốt và đơm bông kết trái. Dòng sông cũng mang sự sống đến cho con người và mọi loài. Chúng ta thử tưởng tượng nếu một ngày nào đó mình không có chút nước nào để dùng thì cuộc sống sẽ ra sao? Thiên Chúa Cha chính là cội nguồn của dòng sông, và Người đổ vào dòng sông nguồn nước phù sa mầu mỡ là tình yêu và ân sủng của Người. Chúa Giê-su chính là dòng sông chứa đựng nguồn nước tình yêu và ân sủng ấy. Và Chúa Thánh Thần là sức đẩy để nguồn nước tình yêu chảy đến các tâm hồn. Như con cá sẽ không sống được nếu nó nhảy ra khỏi dòng sông. Như cây cối sẽ không thể tươi tốt và đơm bông kết trái nếu nó không hút lấy sự sống từ dòng sông mang lại. Càng ở xa dòng sông, cánh đồng càng dễ nứt nẻ và khô cháy. Cũng vậy, con người sẽ không thể sống được nếu tách ra khỏi dòng sông tình yêu và ân sủng của Thiên Chúa Ba Ngôi.

Tác giả sách Châm ngôn (Bài đọc I) diễn tả với chúng ta về Đức Khôn ngoan. Giáo huấn Kitô giáo nhận ra nơi Đức Khôn ngoan được loan báo trong Cựu ước là chính Đức Giê-su Ki-tô thành Na-gia-rét. Người là sự Khôn ngoan của Thiên Chúa, hiện hữu từ ngàn đời và cùng với Chúa Cha sáng tạo vũ trụ này. Qua mầu nhiệm Nhập thể, Đức Khôn ngoan của Thiên Chúa đãlàm người để chung chia thân phận con người với chúng ta. Người đang cùng Chúa Cha, Đấng là nguồn mạch của dòng sông yêu thương, làm cho tình yêu tuôn chảy vào lòng thế giới, giúp cho những ai thành tâm thiện chí kiếm tìm chân lý, được hưởng muôn phúc lành do dòng sông ấy mang lại. Cùng cộng tác với Chúa Cha và Chúa Con, có Chúa Thánh Thần là tình yêu, được “tuôn đổ vào lòng chúng ta” (Bài đọc II). Nhờ Chúa Thánh Thần, chúng ta được ơn soi sáng để đón nhận giáo huấn của Chúa Giê-su, đồng thời qua Chúa Giê-su để đến với Chúa Cha, là nguồn gốc của muôn vật muôn loài. Chúa Thánh Thần chính là quà tặng, là ân ban của Đức Giê-su, như lời Người hứa với các tông đồ trong giờ phút ly biệt. “Khi nào Thần Khí sự thật đến, Người sẽ dẫn anh em tới sự thật toàn vẹn” (Bài Tin Mừng). Nhờ Chúa Thánh Thần, các tông đồ thời xa xưa và chúng ta hôm nay có thể sống theo sự thật. Chúng ta vừa mừng lễ Hiện Xuống để suy tư về hoạt động của Ngôi Ba Thiên Chúa trong vũ trụ và trong đời sống con người.

Như vậy, cả ba bài đọc của Phụng vụ hôm nay đều diễn tả hoạt động của Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần trong đời sống cá nhân của người tín hữu. Sống trong Chúa Ba Ngôi là được dìm mình trong dòng sông ân sủng, dòng sông yêu thương. Cũng như dòng sông mang lại sức sống và sự phì nhiêu, sự liên kết mật thiết với Chúa Ba Ngôi giúp chúng ta càng ngày càng tăng trưởng trong Đức Tin, Đức Cậy, Đức Mến.

“Nhân danh Cha, và Con, và Thánh Thần”, mỗi khi làm dấu Thánh giá, chúng ta tuyên xưng mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi. Dấu Thánh giá không phải là một phù phép bùa chú hay một việc làm chiếu lệ vô ý thức, nhưng đó là lời cầu nguyện tôn vinh Thiên Chúa Ba Ngôi, đồng thời là một lời tâm nguyện nói lên ước muốn của chúng ta được sống trong tình yêu viên mãn của Thiên Chúa.

Thánh Phao-lô khuyên chúng ta, nhờ sống trong Chúa Ba Ngôi mà chúng ta có sức mạnh để chịu đựng những gian nan thử thách. Không chỉ chịu đựng, mà chúng ta còn tự hão khi gặp cảnh gian truân (Bài đọc II). Đó là trường hợp các tông đồ và các thánh tử đạo. Các ngài đã can đảm trước bạo lực và cường quyền, và tràn đầy niềm vui khi chịu đau khổ. Được như vậy, là nhờ các ngài luôn xác tín vào tình yêu của Chúa.

Xin Chúa cho chúng ta được sống trong dòng sông ân sủng của Ba Ngôi Thiên Chúa, nhờ vậy, đời sống chúng ta sẽ luôn tìm thấy an bình. Sống trong dòng sông này, chúng ta sẽ “như trẻ thơ nép mình lòng mẹ, trong con, hồn lặng lẽ an vui” (Tv 131, 2).

+TGM Giu-se Vũ Văn Thiên

(Nguồn: tonggiaophanhanoi.org)

—————————

Suy niệm 2: Lm. Luy Gonzaga Nguyễn Quang Vinh

MỘT CHÚA BA NGÔI

 “Một Chúa Ba Ngôi” là từ chuyên môn trong thần học công giáo, khá quen thuộc với chúng ta, tuy nhiên cụm từ nầy khá khó hiểu đối với não trạng khoa học vì đó là một tín điều buộc phải tin.  Chính Đức Giêsu cũng không dùng cụm từ Chúa Ba Ngôi khi Người giảng dạy tôn giáo ở trần gian.  Thử trình bày cách đơn giản mầu nhiệm cao siêu nầy:

“Tôi tin kính một Thiên Chúa”.  Kinh tin kính (Credo) dạy chúng ta chỉ tôn thờ MỘT Thiên Chúa mà thôi; Thiên Chúa duy nhất gồm ba ngôi vị: Cha, Con và Thánh Thần;  Cả Ba ngôi vị đều hiện hữu cùng một lúc trong thời gian, có cùng bản thể thần linh, đồng quyền năng ngang nhau; tuy nhiên Ba Ngôi khác biệt nhau trong chức năng hoạt động: Chức năng của Cha là sáng tạo, Cha sinh ra Con; Con được Cha sinh ra và chức năng của Con là cứu thế; Thánh Thần do bởi Cha và Con mà xuất hiện, Thánh Thần có chức năng thánh hoá. Một sự kiện vật lý giúp hiểu phần nào mầu nhiệm nầy, khi quẹt một que diêm, cùng một lúc xuất hiện ánh sáng, ngọn lửa và sức nóng, ba chức năng khác nhau nhưng hiện hữu cùng một trật.

Ba Ngôi không có sự khác biệt trước sau trong hiện hữu, và không có sự tách biệt Cha ra khỏi Con, hay ra khỏi Thánh Thần trong hoạt động.  Cả ba cùng hoạt động trong một mối hiệp thông độc đáo đến nỗi không có ngôi nào hoạt động độc lập mà hai ngôi kia không hay biết.  Tin Mừng cho chúng ta thấy Thiên Chúa duy nhất nhưng không đơn độc, không tự yêu mình như một kẻ bệnh hoạn, nhưng Ba Ngôi sống dồi dào tình yêu và chia sẻ tình yêu cho nhau, vì Ba Ngôi là “Thiên Chúa là tình yêu” (1Ga 4, 16).  Thần học Đông phương diễn tả mầu nhiệm ba ngôi qua hình ảnh : Cha yêu Con, và tình yêu kết tụ lại nơi Thánh Thần, Chúa Thánh Thần là nụ hôn Cha trao cho Con.  Chúa Thánh Thần nhiệm xuất từ Chúa Cha và Chúa Con.

Đức Giêsu đã nói gì gì về Ba Ngôi ? Chúa Giêsu không dạy môn thần học tín lý về Chúa Ba Ngôi, Người cũng không dùng số đếm toán học để nói về ba ngôi, nhưng những gì Người nói về Cha và Thánh Thần mặc khải cho chúng ta mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi.  Người thoát ra khỏi công thức đức tin khô khan, trừu tượng, khó hiểu và đồng thời dạy chúng ta về Cha và Thánh Thần một cách rất linh động.  Khi thánh Philípphê thắc mắc về Cha và muốn Đức Giêsu tỏ cho thấy Chúa Cha, Đức Giêsu trả lời : “Ai thấy Thầy là thấy Chúa Cha …  Thầy ở trong Cha và Cha ở trong Thầy”.   Người đơn giản dạy về duy nhất tính của Thiên Chúa.

Chúa Giêsu dạy sự duy nhất và đồng bản thể của Cha và Con: “Thầy không tự mình nói ra, nhưng Chúa Cha, Đấng luôn ở trong Thầy, chính Người làm những việc của mình” . Cha hoạt động trong Con, Cha và Con kết hiệp mật thiết đến nỗi không tách biệt nhau “Cha Thầy với Thầy là một” (x.Ga 14,8tt).  Vậy các ngôi vị khác nhau ở đểm nào, Sách Giáo lý dạy: “Sự phân biệt thực sự giữa các Ngôi Vị với nhau không phân chia thần tính duy nhất, nên sự phân biệt đó chỉ cốt tại các mối tương quan quy chiếu các Ngôi Vị  với nhau “ (GLHTCG 255).  Như vậy các mối tương quan giữa các ngôi làm cho ngôi nầy phận biệt với ngôi kia.

Chúng ta chỉ phân biệt Cha và Con trên lãnh vực tri thức nhưng thực tế không có sự tách biệt Cha ra khỏi Con được.  Cũng trong chương Ga14 nầy, Đức Giêsu dạy về Chúa Thánh Thần: “Thầy sẽ xin Chúa Cha và Người sẽ ban cho anh em một Đấng Phù Trợ khác đến ở với anh em luôn mãi.  Đó là Thần Khí sự thật….”.  Đấng Phù Trợ khác hay Thần Khí sự thật là tên gọi của Chúa Thánh Thần, một ngôi vị Thần linh khác với Cha và Con, nhưng lại từ Cha và Con xuất ra, ngôi vị Thần linh nầy dẫn chúng ta đến sự thật (x. Bài Tin Mừng Ga 16, 12-15)

Những kiểu giảng dạy rất Đông phương đơn giản và dễ hiểu của Chúa Giêsu, làm chúng ta đi vào mầu nhiệm đức tin nhẹ nhàng minh bạch, không cần theo suy tư khô khốc theo những công thức khó hiểu trừu tượng dựa vào lập luận triết học.  Đức tin không nằm trong định nghĩa khô cứng, nhưng sinh động, uyển chuyển và thấm nhập.  Giáo Hội mời gọi chúng ta tham dự vào sự sống của Ba Ngôi ngay khi chịu phép Rửa nhân danh Cha và Con và Thánh Thần, mời gọi chúng ta làm ngôi thứ tư trong đời sống Ba Ngôi Thiên Chúa, tức mời gọi chúng ta sống sự sống của Thiên Chúa, tức tham gia sự sống tình yêu của Thiên Chúa.

Tuy nhiên ngôi vị là gì?  Đây là một từ ngữ chuyên môn trong triết học, tạm hiểu thế nầy: ngôi vị là một bản thể hiện hữu, một hữu thể, tức là một sự gì đó hiện hữu cách độc lập, có lý trí, có ý chí, có tự do, có sự hiện hữu nơi chính mình và phân biệt khỏi mọi vật khác và có hoạt động riêng biệt của mình.  Nếu ta không am tường về Chúa Ba Ngôi, thì cũng giống như thánh Âu-tinh với đầu óc thông minh vượt bậc ngài chịu khuất phục trước câu trả lời của em bé: tôi múc nước đại dương đổ vào lỗ đáo còn dễ hơn ngài muốn quán triệt mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi.

Lạy Chúa Ba Ngôi, mỗi ngày không biết mấy lần con nhắc đến mầu nhiệm cao cả nầy, khi thức dậy, khi nguyện kinh, trước thánh lễ, trước giờ làm việc … nhưng con đã làm cách máy móc.  Xin cho con ý thức hơn rằng con thuộc về Chúa và phải sống cho Chúa. Amen. Allêluia.

(Lm Luy Nguyễn Quang Vinh, Giáo xứ Đức An, Pleiku)

___________________________________

Suy niệm 3: Lm. Thái Nguyên

BA NGÔI THIÊN CHÚA TRONG ĐỜI SỐNG

Suy niệm

Khi nói đến Chúa Ba Ngôi, người ta thường có cảm giác đó là một tín điều thần học cao siêu, khó hiểu và xa rời thực tế. Thế nhưng, phụng vụ hôm nay mời gọi chúng ta không chỉ suy tư về một tín điều, mà là chiêm ngắm và sống một mầu nhiệm – mầu nhiệm của tình yêu sống động, luôn hiện diện và tác động trong từng ngóc ngách đời ta.

Chúa Ba Ngôi không phải là một khái niệm trừu tượng, mà là một tình yêu cụ thể và gần gũi – tình yêu giữa Cha, Con và Thánh Thần – tình yêu sáng tạo, cứu chuộc và thánh hóa. Và điều tuyệt vời nhất là: chúng ta được mời gọi bước vào mối tương quan sống động ấy.

1. Một Thiên Chúa luôn hướng về con người

Chúa Giêsu nói với các môn đệ: “Thầy còn nhiều điều phải nói, nhưng bây giờ anh em không có sức chịu nổi.” (Ga 16,12). Lời ấy không chỉ nói đến giới hạn của con người, mà còn mặc khải sự kiên nhẫn và tình thương vô biên của Thiên Chúa.

– Ngài không vội vàng ban tràn chân lý, nhưng chờ con người lớn lên để có thể đón nhận.

– Ngài không tìm vinh quang cho riêng mình, nhưng sẵn sàng “ra đi để Đấng Bảo Trợ đến” (x. Ga 16,7).

Chúa Thánh Thần sẽ tiếp tục công trình của Chúa Giêsu, không phải để thay thế, mà để dẫn con người “đến sự thật toàn vẹn.” Ngài là tình yêu nối kết, là ánh sáng dẫn đường, là hơi thở làm sống động Hội Thánh.

2. Mầu nhiệm Ba Ngôi – tình yêu liên vị

Tín điều Chúa Ba Ngôi dạy ta: Thiên Chúa là một – nhưng không đơn độc, là hiệp thông – nhưng không hòa lẫn.

– Chúa Cha tự hiến hoàn toàn cho Con.

– Chúa Con đón nhận và hiến dâng lại cho Cha.

– Chúa Thánh Thần là tình yêu sống động được trao và nhận giữa hai Ngôi.

“Tình yêu là nền tảng làm nên bản thể Thiên Chúa” – và cũng chính là nền tảng ơn gọi làm người của chúng ta.

Hiểu mầu nhiệm này không phải bằng đầu óc luận lý, nhưng bằng cái nhìn đức tin và trái tim chiêm niệm. Và một khi sống trong tương quan với Ba Ngôi, chúng ta không còn sống cho mình, mà là sống “trong – với – và vì” nhau.

3. Chia sẻ sự sống Ba Ngôi – ơn gọi của con người

Thánh Kinh mặc khải: “Con người được tạo dựng theo hình ảnh của Thiên Chúa” (St 1,26). Đó là hình ảnh của tình yêu hiệp thông. Khi con người sa ngã, Thiên Chúa không bỏ rơi nhưng thiết lập giao ước cứu độ:

– Chúa Cha yêu đến nỗi ban Con Một.

– Chúa Con yêu đến nỗi hiến mạng sống.

– Chúa Thánh Thần yêu đến nỗi ở lại và thánh hóa.

Như thế, ơn cứu độ không gì khác hơn là được dự phần vào sự sống hiệp thông của Ba Ngôi, trở nên con cái trong Con Một, sống tình yêu như Thiên Chúa đã yêu.

4. Giáo Hội – hoa trái của tình yêu Ba Ngôi

Giáo Hội không tự sinh ra, không tự tổ chức. Giáo Hội là kết quả của mầu nhiệm Ba Ngôi yêu thương:

Công đồng Vaticanô II trong Hiến chế Tín lý về Giáo Hội số 4 đã nói như sau: “Giáo Hội phổ quát xuất hiện như một dân tộc được hợp nhất do sự Duy nhất giữa Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần.” ()

– Giáo Hội khởi đi từ hiệp thông Ba Ngôi và đang tiến về hiệp thông viên mãn trong Thiên Chúa.

– Giáo Hội sống, hoạt động và hiện hữu “nhờ tình yêu – trong tình yêu – và cho tình yêu.”

Chính tình yêu hiệp thông này trở thành mô hình cho từng mối tương quan: gia đình, cộng đoàn, xã hội…

5. Ba Ngôi – một Thiên Chúa gần gũi

Thiên Chúa Ba Ngôi không ở xa. Ngài không “trên trời cao”, mà hiện diện giữa chúng ta, trong lịch sử, trong từng phận người.

“Ngài còn thân thiết với tôi hơn chính bản thân tôi.” (Thánh Augustinô)

Ngài vẫn sáng tạo, quan phòng, cứu chuộc, và thánh hóa không ngừng. Ngài ở nơi mỗi cử chỉ yêu thương, mỗi hành động tha thứ, mỗi hy sinh âm thầm vì người khác. Ngài hiện diện trong lời cầu nguyện chân thành, trong niềm hy vọng không tắt.

6. Sống mầu nhiệm Ba Ngôi bằng tình yêu

Phụng vụ hôm nay không chỉ để hiểu, mà là để sống một tình yêu: tình yêu hiệp thông – trao ban – hiện diện

ĐGH Phanxicô trong bài giảng Lễ Ba Ngôi, 2022 đã nói rằng: “Tình yêu Ba Ngôi không phải để nghiên cứu, mà để chiêm ngắm và thể hiện qua cuộc sống yêu thương mỗi ngày.”

Hãy sống mầu nhiệm ấy:

– Trong gia đình: biết nhường nhịn, yêu thương, chia sẻ

– Trong cộng đoàn: hiệp nhất – không chia rẽ

– Trong đời thường: hy sinh – phục vụ – sống cho tha nhân

Thánh Gioan khẳng định: “Ai yêu thương thì đã được sinh ra từ Thiên Chúa.” (1 Ga 4,7).

Thánh Grêgôriô Nazianzênô cũng xác quyết: “Càng sống hiệp thông, càng trở nên giống Thiên Chúa.”

Càng sống mầu nhiệm tình yêu ấy, ta càng được biến đổi – để trở thành chính mình – hình ảnh sống động của Thiên Chúa giữa thế gian.

Cầu nguyện

Kính Lạy Thiên Chúa Ba Ngôi!
Ngài là Thiên Chúa muôn đời uy linh,
Ngôi Cha là Đấng tác sinh,
Ngôi Con cứu chuộc tội tình nhân gian,
Ngôi Ba ân sủng tuôn tràn,
đem niềm vui sống bình an cho đời.

Ba Ngôi không chỉ trên trời,
mà ngay dưới thế giữa nơi loài người,
Ngài luôn hiện diện trong ta,
với tình yêu mến sâu xa trong lòng.

Chúa luôn có một ước mong,
là toàn thế giới hiệp thông với Ngài,
như là Chúa đã an bài,
để cho mọi sự mọi loài đẹp tươi.

Chúa không những chỉ ước mong,
mà còn hành động bên trong mỗi người,
để con vượt tính ươn lười,
siêng năng phấn đấu tốt tươi cho đời.

Hạnh phúc không phải xa vời,
mà là chính Chúa rạng ngời trong ta,
đừng tìm kiếm ở đâu xa,
chỉ cần con hãy vượt qua chính mình.

Xin cho con biết tận tình,
hiệp thông chia sẻ quên mình hy sinh,
cùng nhau xây dựng hòa bình,
để cho Nước Chúa hiển vinh mai ngày.

Chúng con cùng cất tiếng ca,
tôn vinh cảm tạ Chúa Cha tạo thành,
Chúa con Đấng Thánh cứu đời,
Thánh Thần lửa mến rạng ngời phúc vinh. Amen.

Lm Thái Nguyên

(Nguồn: gpcantho.com)

______________________________

Suy niệm 4: Lm. Giuse Đỗ Cao Bằng, SJ

WGPKT(13/06/2025) KONTUM