Đức Thánh Cha: Dòng Tên Được Mời Gọi Hiện Diện Tại Các “Biên Cương” Của Thời Đại

Trong bài huấn từ, Đức Thánh Cha nhận định rằng nhân loại đang sống trong “một bước ngoặt của thời đại”, được đánh dấu bởi những biến chuyển sâu rộng về văn hóa, kinh tế, công nghệ và chính trị. Ngài nói: “Trí tuệ nhân tạo và những đổi mới khác đang định hình lại cách con người hiểu về công việc, về các mối tương quan, và thậm chí về chính căn tính của mình. Trong khi đó, sự suy thoái môi trường đe dọa ngôi nhà chung của chúng ta, các hệ thống chính trị nhiều khi không đáp lại được tiếng kêu của người nghèo, còn chủ nghĩa dân túy và chia rẽ ý thức hệ thì tiếp tục đào sâu những đổ vỡ giữa các dân tộc.”

Trước những thách đố ấy, Đức Thánh Cha khẳng định sứ mạng của Dòng Tên vẫn luôn là hiện diện nơi “điểm gặp gỡ giữa nhu cầu của nhân loại và tình yêu cứu độ của Thiên Chúa”, như gương Thánh Inhaxiô Loyola và các bạn đầu tiên của ngài. Các ngài đã không sợ sự bất định hay khó khăn, nhưng ra đi đến tận những vùng biên của đức tin và lý trí, nơi các nền văn hóa giao thoa với những thách đố lớn lao.

Nhắc lại lời Thánh Giáo hoàng Phaolô VI và Đức Giáo hoàng Biển Đức XVI dành cho Dòng Tên, Đức Thánh Cha Lêô XIV khẳng định rằng Giáo Hội hôm nay vẫn cần các tu sĩ Dòng Tên “ở nơi các biên cương — dù là địa lý, văn hóa, trí thức hay thiêng liêng”, những nơi “đầy mạo hiểm, nơi các bản đồ quen thuộc không còn đủ nữa”. Tại đó, các tu sĩ được mời gọi phân định, sáng tạo và bước đi trong tinh thần “bình tâm thánh thiện” của linh đạo Inhaxiô, sẵn sàng từ bỏ cả những cơ cấu quen thuộc để phục vụ Thiên Chúa và tha nhân cách tự do hơn.

Đức Thánh Cha sau đó nhấn mạnh đến bốn “biên cương” lớn mà Dòng Tên được mời gọi dấn thân trong thời đại này.

Trước hết là con đường hiệp hành trong Giáo Hội. Đức Thánh Cha nói: “Hành trình hiệp hành mời gọi tất cả chúng ta lắng nghe sâu hơn tiếng Chúa Thánh Thần và lắng nghe nhau, để các cơ cấu và sứ vụ trở nên linh hoạt, minh bạch và đáp ứng hơn với Tin Mừng.” Ngài cám ơn Dòng Tên vì đã đóng góp vào tiến trình hiệp hành, đặc biệt trong việc giúp các cộng đoàn Giáo Hội học cách cùng nhau bước đi trong niềm hy vọng.

Biên cương thứ hai là sứ mạng hòa giải và công lý, đặc biệt trong thế giới bị chia rẽ bởi xung đột, bất bình đẳng và bạo lực. Đức Thánh Cha nhắc rằng: “Nhiều người hôm nay bị loại trừ, và nhiều vết thương vẫn chưa được chữa lành qua các thế hệ.” Ngài mời gọi các tu sĩ Dòng Tên trở thành “chuyên viên của hòa giải”, gặp gỡ con người trong chân lý, tha thứ và chữa lành, chống lại sự toàn cầu hóa của việc khoanh tay đứng nhìn bằng một nền văn hóa của hòa bình và hy vọng.

Biên cương thứ ba là lãnh vực công nghệ và trí tuệ nhân tạo, nơi chứa đựng tiềm năng phát triển lớn lao nhưng cũng đầy rủi ro cho con người. Đức Thánh Cha khuyến khích Dòng Tên đóng góp vào việc hướng dẫn tiến trình này theo hướng đạo đức, bảo vệ phẩm giá con người và thăng tiến thiện ích chung, đồng thời biết sử dụng các nền tảng kỹ thuật số để loan báo Tin Mừng và xây dựng cộng đoàn đức tin.

Sau cùng, Đức Thánh Cha nhắc đến bốn Ưu tiên Tông đồ Phổ quát của Dòng Tên, được Đức Thánh Cha Phanxicô phê chuẩn năm 2019 như những con đường đặc biệt cho sứ mạng của Dòng. Các ưu tiên ấy là: chỉ cho người ta con đường đến với Thiên Chúa qua Linh Thao và việc phân định; cùng bước đi với người nghèo và những người bị loại trừ; đồng hành với người trẻ hướng tới tương lai đầy hy vọng; và chăm sóc ngôi nhà chung.

Nhấn mạnh đến ưu tiên đầu tiên, Đức Thánh Cha Lêô XIV khích lệ các tu sĩ Dòng Tên hãy “gặp gỡ con người trong chính sự thao thức tìm kiếm ý nghĩa của họ”, và “truyền đạt niềm vui Tin Mừng với khiêm tốn và xác tín”. Với ưu tiên thứ hai, ngài cảnh báo về “nền kinh tế giết chết” đặt lợi nhuận trên phẩm giá con người, đồng thời kêu gọi các cơ sở của Dòng Tên như đại học, trung tâm xã hội, cơ quan truyền thông và Cơ quan trợ giúp người tị nạn tiếp tục đóng vai trò tiên phong trong việc cổ võ công lý và thay đổi hệ thống.

Nói đến người trẻ, Đức Thánh Cha nhận định rằng họ “đa dạng nhưng cùng chia sẻ khát vọng về tính chân thực và công lý”. Ngài mời gọi Dòng Tên tạo ra những không gian giúp người trẻ gặp gỡ Đức Kitô và khám phá ơn gọi, hướng tới Ngày Giới trẻ Thế giới sắp tới tại Hàn Quốc như một cơ hội đặc biệt cho sứ mạng này.

Đề cập đến ưu tiên thứ tư, Đức Thánh Cha nhắc lại thông điệp Laudato si’ và nói rằng “hoán cải sinh thái là một hành trình thiêng liêng”, mời gọi đổi mới mối tương quan của con người với Thiên Chúa, tha nhân và thụ tạo. Ngài khuyến khích các cộng đoàn Dòng Tên trở nên mẫu gương về lối sống đơn sơ, bền vững và biết tạ ơn vì những hồng ân của Thiên Chúa.

Kết thúc bài huấn từ, Đức Thánh Cha mời gọi các tu sĩ “ở lại với Đức Giêsu” trong cầu nguyện, trong các bí tích, lòng sùng kính Thánh Tâm và việc chầu Thánh Thể, để từ đó có sức mạnh “nói sự thật, hòa giải, chữa lành, phục vụ công lý và giải thoát những ai bị giam cầm”.