Lương tâm : từ này cho thấy, là sự ý thức. Nó là loại ý thức đặc trưng – ý thức đạo đức, một cảm thức nội tại về cái đúng và cái sai. Và nó là ý thức có sức mạnh bắt buộc. Chúng ta cảm thấy bị nó thúc ép. Nó ra lệnh cho chúng ta. Nếu chúng ta không vâng phục nó, chúng ta cảm thấy ăn năn hay lo sợ.
Và Lương tâm là khả năng luân lý của con người, là cõi thẳm sâu và cung thánh của họ, trong cung thánh ấy, con người biết được mình nhờ được đối diện với Thiên Chúa và đồng loại mình. Khi nói đến lương tâm, ta lại nghe rằng : Con người cần phải dựa theo một tiêu chuẩn để phân biệt điều gì là tốt, điều gì là xấu. Người ta thường đặt tên cho tiêu chuẩn đó là “lương tâm”.
Nếu như bình thường, trong cuộc sống thì con người cần lấy lương tâm làm chuẩn mực để sống. Còn với tình hình dịch bệnh, hơn bao giờ hết lương tâm lại là thách thức với mọi người.
Trong lúc căn thẳng của dịch bệnh, ai ai cũng biết điều cần thiết nhất của luật định là ai ở đâu thì ở yên ở đó. Thế nhưng rồi chuyện ở yên là chuyện quá khó với những người đi dân nghèo.
Ở không được vớu nơi phồn hoa đô hội thì nhiều người tìm cách về quê. Đã có những người không dựa vào lương tâm hướng dẫn để không khai báo trung thực và có những người đã nhiễm virus. Chỉ đến khi trong người khó chịu thì họ đến trình khai y tế nhưng rồi họ đã tiếp xúc với không biết bao nhiêu người rồi.
Chiều tối hôm qua, gia đình người quen khi bàn hỏi sẽ đưa đứa cháu về nhà để tìm kế sinh nhai thì cũng rơi vào chuyện cân nhắc. Sợ bao nhiêu điều khác họa và nhất là sợ không có tiền để rồi cháu tính đến cái chuyện chuồn không phải cách ly. Tôi khuyên là không được hành động như thế. Hành động như thế giả như mình bị lây nhiễm thì sẽ gây khổ cho biết bao nhiêu người. Tiếng nói của lương tâm về chuyện khai báo thật hay giả lại dấy lên trong lòng con người.
Cũng chiều tối hôm qua, một bức tâm thư dài chia sẻ về sự lương thiện, sự dữ đang dằn co nơi tâm hồn của một chàng trai trẻ. Chàng trai đang vì mọi giá để lừa lọc người khác kiếm tiền đang khi dịch bệnh. Điều đáng nói là nơi con người này luôn được tiếng nói tự đáy lòng (theo anh ta) là chuyện làm như vậy vẫn là chuyện tốt dù thấy sai phạm. Anh chia sẻ là anh dường như tìm đủ mọi lý do để biện minh cho hành động sai trái của mình. Điều bi đát nhất, đỉnh của bi đát đó chính là anh đã biện hộ cho chuyện kiếm tiền của anh thích nhất là mang đi từ thiện.
Anh xin một lời khuyên chân tình cho anh rứt ra chuyện xấy xa tội lỗi mà anh đang làm. Chuyện căng nhất là bao che cho chuyện xấu anh làm với lý do xem chừng ra chính đáng là lo cho gia đình và lo từ thiện nữa.
Với lương tâm và sự chân thành, tôi khuyên bạn ấy từ bỏ con đường xấu đang đi. Bí quyết gần nhất đó chính là việc đọc Kinh Thánh, là chuyện bám chặt vào Chúa vì chỉ có mình Chúa mới giải thoát con người ra khỏi tình trạng của tội lỗi và nghe theo tiếng nói của lương tâm.
Bất cứ khi nào và bất cứ lúc nào, tiếng nói của lương tâm dường như chỉ là tiếng nói thoi thóp trong lòng con người. Đơn giản là sự dữ và sự ác nó đã bao trùm con người để con người không thoát ra được cái tình trạng tội của mình.
Nghĩ cũng tội cho ma quỷ ! Cái gì người ta cũng đổ tội cho ma quỷ dù ngay cả việc xấu nào đó mà ma quỷ chẳng nghĩ ra. Chẳng hạn như chuyện “đọc kinh lo ra chia trí, khi nhiều khi ít, khi nào cũng có” không do ma quỷ mà do chính nội tâm của ta.
Có khi vì sống buông thả, có khi vì không bao giờ để lương tâm chất vấn tâm hồn để rồi người ta cứ vui vẻ sống trong tội và hơn nữa là dùng mọi lý lẽ để bào chữa cho việc sai trái của mình.
Giữa cơn dịch bệnh, có lẽ hơn lúc nào hết tiếng nói lương tâm bị giằng co hơn cả. Đơn giản là vì “Thật thà thẳng thắn thường thua thiệt. Lọc lừa lương lẹo lại lên lương” đó là sự thật trong cuộc sống.
Để cho tiếng nói lương tâm và nhất là tiếng nói của Chúa sống dậy và hoạt động trong cõi lòng mình, hơn bao giờ hết con người cần phải bám vào Chúa chứ không còn cách nào khác nữa. Chính vì vậy, mỗi chúng ta hãy tín thác cũng như bám chặt vào Chúa trong từng giây từng phút của cuộc đời và nhất là để tiếng nói của lương tâm mãi hoạt động trong lòng ta.
Lm. Ammai, CSsR
WGPKT(06/07/2021) KONTUM
