Ngày 22/01: Thánh Phanxicô Gil Federich (Tế) Và Thánh Mátthêu Alphonsô Leciniana (Đậu), Linh Mục, Tử Đạo
Ngày 22/01: Thánh Phanxicô Gil Federich (Tế) Và Thánh Mátthêu Alphonsô Leciniana (Đậu), Linh Mục, Tử Đạo
1. THÁNH FRANCESCO GIL FEDERICH (TẾ)
Linh mục dòng Đa Minh (1702 – 1745)
Ngày tử đạo: 22 tháng 1 năm 1745
Các ông tìm ai? Tôi là đạo trưởng mà các ông đang tìm bắt.
Thánh Francesco Gil Federich chào đời ngày 14-12-1702 tại Tortosa, nước Tây Ban Nha. Năm 16 tuổi, cậu dâng mình vào nhà Chúa, tuyên khấn dòng Thánh Đa Minh và thụ phong linh mục ngày 29-3-1727. Sau đó cha Federich đến Manila năm 1733, gia nhập Tỉnh dòng Rất Thánh Mân Côi, tỉnh dòng đặc trách công việc truyền giáo các dân tộc Viễn Đông.
Cảm mến tài đức của cha Federich, Cha giám tỉnh Diego Saeng chọn ngài làm thư ký tỉnh dòng trong hai năm 1733-1735, nhưng tâm hồn cha vẫn hướng về cánh đồng truyền giáo. Cha Federich – Tế xuống thuyền, vượt biển, đặt chân đến Đàng Ngoài mùa thu năm 1735, rao giảng Tin Mừng ở các xứ đạo Trực Ninh (Nam Định), Vũ Tiên (Thái Bình), Kẻ Mèn Bắc Trạch và Lục Thủy.
Khi hay biết xứ đạo đã bị quan quân bao vây, lo sợ giáo hữu bị liên lụy, cha Tế tự ý trình diện nộp mình sau khi dâng thánh lễ vào ngày 03-6-1837 và bị bắt ngay trong nhà thờ Lục Thủy. Nguyên nhân là do có người tố cáo, người này từ lâu đã có ác cảm với đạo.
Giáo hữu quyên góp tiền bạc đến nhà người này xin chuộc mạng, nhưng ông đòi nhiều tiền hơn nên không chịu tha và cầm giữ cha Tế trong nhà hơn mười ngày. Tình thế giằng co, giáo hữu chạy lên quan trấn điều đình sự việc. Quan hạ lệnh bắt cha Tế và cả người tố cáo, nhưng người này đã nhanh chân chạy thoát lên Thăng Long, tố cáo ở phủ Chúa sự kiện quan trấn Sơn Nam ăn hối lộ, dung túng làng đạo Lục Thủy chứa chấp tây dương đạo trưởng. Chuyện bại lộ, quan trấn đành phải áp giải cha Federich – Tế về Thăng Long. Trong tù, cha Tế bị sốt rét nặng, vết thương do tra tấn ở hai chân khiến cha đau đớn.
Trong một phiên tòa, người tố cáo xin đạp ảnh thập tự để thanh minh mình không a tòng với dân đạo. Các quan án cũng ép buộc giáo sĩ Federich – Tế đạp ảnh thánh, không những cha từ khước hành vi phạm thánh, lại còn quỳ xuống cung kính hôn Thánh Giá. Ngày 10-7-1738, các quan kết án trảm quyết cha Federich – Tế về tội truyền bá “tà đạo”.
Nhiều biến cố chính trị đương thời xảy ra, quan triều bận rộn, bản án tử hình giáo sĩ Federich – Tế bị quên lãng. Các quan cho phép cha đi thăm viếng giáo hữu ngoài phố chợ và vùng kinh đô. Giám mục Giáo phận Tây Đàng Ngoài, muốn đề cử giáo sĩ Federich – Tế làm Chính xứ Kẻ Chợ (Hà Nội), nhưng ngài khiêm nhượng từ chối. Trong năm 1741, giáo hữu được tự do ra vào thăm viếng, giáo sĩ Federich – Tế ngồi tòa giải tội 2767 lượt, rửa tội 44 người lớn, 41 trẻ em và xức dầu thánh cho 88 bệnh nhân nguy tử.
Bảy năm sau, ngày 22-01-1745, cha Tế lãnh bản án xử trảm tại đất Thăng Long dưới thời Chúa Trịnh Doanh. Thi hài vị anh hùng tử đạo được long trọng rước về Nhà chung Lục Thủy.
Linh mục thừa sai Francesco Gil Federich Tế được tôn phong chân phước ngày 20-5-1906 và được tôn phong hiển thánh ngày 19-6-1988.
2. THÁNH MATTEO ALONSO LECINIANA – ĐẬU
Linh mục (1702 – 1745)
Ngày tử đạo: 22 tháng 01 năm 1745
Tôi có nhiệm vụ giảng dạy lề luật của Thiên Chúa, là lề luật thánh thiện và chân chính.
Thánh Alonso Leciniana sinh ngày 26-10-1702 tại Tây Ban Nha. Ngài gia nhập dòng Đa Minh và tuyên khấn trọng thể năm 1723. Ngài thụ phong linh mục vào năm 25 tuổi (1727). Tháng 11 năm 1730, hai mươi lăm giáo sĩ trẻ dòng Đa Minh cập bến cảng Manila, trong số này có linh mục Alonso Leciniana được bổ nhiệm đến truyền giáo tại Giáo phận Đông Đàng Ngoài.
Cha học tiếng Việt và nhận tên Việt là Đậu. Vì nhân sự quá ít mà giáo phận lại rộng lớn, cha đã phải di chuyển mục vụ nhiều tại các huyện như Kim Động, Tiên Lữ, Thần Khê (Hưng Yên), Vũ Tiên (Thái Bình)…
Khi cha đang trú trong nhà ông trùm Độ thì có một tín hữu bỏ đạo đi báo quan. Ngày 29-11-1743, quân lính đến bao vây trong lúc cha đang dâng Thánh lễ tại Lục Thủy. Cha ôm Mình Thánh Chúa bỏ chạy nhưng bị bắt lại và bị đánh.
Nơi công đường, trước câu hỏi thẩm cung của quan án sát, cha Đậu khoan thai trả lời: “Tôi có nhiệm vụ giảng dạy lề luật của Thiên Chúa, là lề luật thánh thiện và chân chính… Tôi giảng lề luật của Chúa ngự trên trời, khuyên bảo người dân ăn ngay ở lành, tập luyện nhân đức và xa lánh con đường bất chính”.
Nhờ sự can thiệp của một viên quan có thiện cảm, cha được dời sang ngục Đông để giam chung phòng với cha Gil de Federich – Tế. Hai cha có nhiều cơ hội khuyên nhủ nhau chịu khó, nhất là được xưng tội và hiệp dâng Thánh lễ. Riêng năm 1744, cha Đậu đã ban Bí tích Thánh tẩy cho 33 tân tòng, giải tội 620 lần.
Ngày 22-01-1745, vị chứng nhân đức tin bị xử trảm tại pháp trường Đông Mơ, dưới thời Chúa Trịnh Doanh. Thi hài vị tôi trung đức tin được an táng tại Chủng viện Lục Thủy.
Linh mục Alonso Leciniana Ðậu được nâng lên bậc chân phước ngày 20-5-1906 và được tôn phong hiển thánh ngày 19-6-1988.
