Đó là những ca từ của Cha Mat-theu Vũ Khởi Phụng DCCT đã viết trong bài hát “Mỗi chúng ta là món quà”.
Cha Tôma là một món quà Chúa gửi tặng cho Giáo Phận Kon tum. Giờ đây, chúng ta cùng nhau mở “món quà” Chúa tặng ban cho chúng ta, qua Cha Cố Tôma. Qua cuộc đời của cha Cố Tô-ma, chúng ta sẽ gặp thấy ba tặng phẩm chính yếu sau:
1. Cha Cố Tôma là một người đầy lòng nhân ái
Cha Cố Tôma gần gũi với mọi người, từ trẻ nhỏ đến cụ già. Có một tác giả viết về Lòng Nhân Ái của Cha:
Nơi người, đã minh chứng cho ta thấy tình yêu thương, lòng nhân ái, tính khoan dung, sự vị tha, tính hy sinh, lòng độ lượng của một người Cha là có thật.
Nơi người, đã cho ta nghiệm được sự khôn ngoan, trí sáng suốt, tâm thanh tịnh đầy bao dung, tính cương nhu đúng mực, dám chấp nhận thách đố, khiêm tốn học hỏi, luôn linh hoạt cởi mở để đón nhận cái mới của một người Thầy.
Nơi người, cho ta cảm nhận sự dung dị, giản đơn, gần gũi, lắng nghe và bao bọc, kiên nhẫn, khuyến khích, khuyên răn, sửa dạy, nhường nhịn của một người Anh.
Nơi người, ta kinh nghiệm về sự sẵn sàng, lòng trung tín, tính cẩn mật, tâm đồng cảm, ý tôn trọng, trí hiểu của một người Bạn
Nơi người, ta chứng kiến lòng nhiệt thành của một nhà Thừa Sai luôn sống cho sáng danh Thiên Chúa Ba Ngôi….
Nơi người, ta cảm nghiệm thế nào là tri âm, tri kỷ….”
Tác giả cho chúng ta thấy lòng nhân ái nơi cha cố Tôma biến thành tri âm tri kỷ. Nếu có câu hỏi: nhờ đâu Cha Tô-ma có thể gần gũi và tiếp xúc được với mọi tầng lớp trong xã hội, thì tâm tình trên cho ta câu trả lời là vì: nơi cha Tôma có đầy đủ những tố chất của một người Cha , người thầy, người anh và người bạn.
2. Cha Cố Tôma là người vận dụng văn hoá để chuyển tải đức tin một đơn sơ, mộc mạc nhưng rất sâu sắc
2.1. Văn hoá Tây Nguyên và Đức Tin
Nhà Truyền Thống của chủng viện Thừa sai Kon Tum là di sản văn hoá đức tin mà Cha Cố Tôma dày công thành lập. Chúng ta không thể diễn tả hết bằng lời nếu không chưa một lần ghé thăm nhà truyền thống của chủng viện Thừa sai Kon tum.
Cây mít được thầy sáu Do trồng ở Tân Hương được ngài cho đẽo thành hình thầy Sáu Do và Bok Kiơm. Câu chuyện kết nghĩa anh em giữa Bok Ki-ơm và thầy Sáu Do được tái hiện.
Sinh thời, Cha Cố Toma chia sẻ với tôi rằng: Bắt đầu lịch sử cứu độ là giao ước của Chúa với Áp-ra-ham. Bắt đầu cho công cuộc truyền giáo của Tây Nguyên là giao ước (kết ước) giữa Bok Ki-ơm với Thầy Sáu Do.
Chuyện kể rằng: Đoàn thừa sai từ Bình Định lên Tây nguyên năm lần bảy lượt thất bại vì phải trốn tù Trưởng là Bok Ki-ơm. Nhưng một ngày kia, Chúa cho đoàn thừa sai gặp Bok Ki-ơm ở làng Kon-pha. Chúa biến đổi lòng dạ Bok Ki-ơm, ông đã không giết đoàn thừa sai lại còn làm lễ kết nghĩa anh em với thầy Sáu Do. Kể từ ấy, việc loan báo tin mừng dễ dàng vì được sự giới thiệu của Tù Trưởng Ki-ơm.
Lịch sử Cứu Độ được dệt bằng những Giao Ước. Nhờ “giao ước” giữa Bok Ki-ơm và Thầy Sáu Do mà việc loan báo Tin mừng ở Giáo phận Kon tum trong nhưng ngày đầu được dễ dàng. Đó là lý do tại sao đi đâu, cha Tôma cũng đục tượng “kết nghĩa anh em giữ Bok Ki-ơm và Thầy Sáu Do”. Cha Tôma say mê câu chuyện ấy là vì đó là câu chuyện giao ước hôm nay. Câu chuyện kết nghĩa anh em giữa Bok Ki-ơm và thầy Sáu Do cũng nằm trong chương trình cứu độ của Thiên Chúa.
Văn hoá Tây Nguyên là kết nghĩa.
Còn Văn hoá Việt Nam thì sao?
2.2. Câu đối
Cha Cố Tôma dùng thể loại câu đối để diễn tả giáo lý thật uyên thâm.
Câu đối trước cống nhà thờ Thánh tâm là cả mầu nhiệm nhập thể:
– “Người mộng làm Chúa cứ tưởng không là sắc.
Chúa hóa nên người lại biến sắc thành không.”
Trong câu đối này Cha Cố có sử dụng ngôn ngữ nhà Phật. Sắc là có. Tại Việt nam mình 90% chưa biết Chúa, nên Ngài muốn dùng ngôn ngữ Phật giáo để diễn tả mầu nhiệm huỷ mình của Chúa Giê-su. Vua trời cao sang nằm trong máng cỏ với hai bàn tay trắng. Để nói cho người ta biết: Thân trần truồng sinh ra từ lòng mẹ, tôi trở về đất cũng trần truồng.
Tôi được Cha Cố dạy câu đối này:
– “Thánh Thần thăm Chú Cuội/Cuội theo làm Thằng Mõ
Ma Quỷ Ám Thằng Bờm/Bờm Mộng Hóa Làm Vua.”
Khi được hỏi câu ý nghĩa câu đối đó thì được ngài giải thích: trong văn hoá Việt nam luôn luôn có: Thần thánh, Chú Cuội, thằng Mõ, thằng Bờm và Vua Chúa. Ngài ví con người trong thế gian này là Chú Cuội. Thành ngữ “Nói dối như Cuội”, thế gian lọc lừa gian dối ấy được Thánh Thần viếng thăm. Và ai đón nhận Thánh thần thì trở thành thằng Mõ. Thằng Mõ là người nói ý Vua cho dân. Cũng vậy người ngôn sứ là người nói ý của Chúa.
Còn người nào bị ma quỷ ám thì trở thành thằng Bờm. Bờm là biểu trương cho sự khờ dại. Khờ dại mà đòi làm Vua. Thế gian dại khờ là do bởi ma quỷ ám.
Câu đối này nói cho người Việt mình, nhưng nó mô tả tình trạng của thế gian. Thế gian ấy cần Chúa viếng thăm.
3. Cha Cố Tôma là người sống trong Thần Khí
Sẽ là thiếu xót nếu chúng ta không nói đời sống trong Thần Khí của Cha Tôma. Cha Cố dạy tôi cầu nguyện bằng hơi thở:
– “Hít vào chào Thần Khí/ Thở ra nhả tà ma”.
Hít vào hoa trái của Thần Khí là: bác ái, bình an, từ tâm, trung tín, hiền lành, quảng đại và khiêm nhu. Những Hoa trái đó phải được nạp vào luôn để ta được nuôi dưỡng.
Thở ra thải ra những độc tố của ma quỷ là: dâm bôn, ô uế, phóng đãng, thờ quấy, hận thù, bất hoà, ghen tuông, nóng giận, tranh chấp, chia rẽ, bè phái ganh tị, say sưa, chè chén và những điều khác giống như vậy.
Mỗi lần thở ra xin Chúa giúp tống ra khổi con ta những tà khí này.
Đối với Cha Cố có ba loại khí: Thần Khí, Nhân Khí và Tà khí. Thần khí làm ta sống đời đời, Nhân Khí chỉ nuôi thân xác. Còn Tà khí sẽ huỷ hoại cả đời sống tâm linh và thể lyc của con người.
Cha Cố Tô-ma tin tuyệt đối và quyền năng của Thần Khí. Ngài đã viết nên câu đối bằng hình ảnh này:
– “Gỗ mục trong nham thạch thành đá quý.
Tội Nhân trong Thần Khí hoá Thánh Nhân”.
Như gỗ mục còn làm được gì đâu, nhưng được ủ trong nham thạch lâu năm thành đá, gọi là mộc hoá thạch. Những cục đá này rất quí vì được kết tinh hàng trăm năm.
Con người chúng ta cũng vậy, ai cũng là tội nhận trước mặt Chúa nhưng được Thần Khí thanh luyện trở nên thánh nhân: một Phê-rô chối Chúa, một Phao-lô bắt Chúa, một Maria Madalena tội lỗi và một Augustino trác táng đã để đời mình cho Thần Khí thanh luyện nên đã trở nên những đại thánh.
KẾT:
Tạ ơn Thiên Chúa đã ban cho gia đình chúng ta một món quà quý giá là Cha Cố Tôma, Ngài là một người Cha nhân ái, một người Thầy uyên thâm, một người Anh khiêm nhường, một người Bạn đồng cảm, và nhất là một nhà thừa sai nhiệt thành. Chúng ta tiếp tục cầu nguyện cho Cha Tôma sớm hưởng Nhan Thánh Chúa và xin Cha cũng cầu nguyện cho chúng ta. Amen
