Lắng nghe là một nghệ thuật được học thông qua kỷ luật cá nhân nghiêm ngặt. Người ta có xu hướng cho rằng chúng ta sinh ra đã có khả năng đó, điều này không đúng. Đúng như thế, lắng nghe khác với nghe. Sinh học có trách nhiệm cung cấp cho chúng ta khả năng nhận biết âm thanh. Thay vào đó, giải thích những âm thanh đó là nhiệm vụ của khối óc … và trái tim.
Để lắng nghe trong khía cạnh con người, cần phải có một bài tập thanh lọc tinh thần trước đó: quét sạch những định kiến. Những điều này làm sai lệch nội dung mà người đối thoại muốn truyền đạt cho chúng ta. Định kiến có thể đầu độc giao tiếp bằng cách thúc đẩy đánh giá sai lầm về những gì người đối thoại muốn đề xuất với chúng ta.
Một phần của bài tập giao tiếp minh bạch này còn bao gồm khả năng lắng nghe lẫn nhau. Cảm nhận những cảm xúc nảy sinh như tiếng vang của thông điệp mà người đối thoại đưa ra cho chúng ta. Chúng là những phản ứng bên trong mang màu sắc phòng thủ, hung hăng hoặc khinh thường. Như vậy, chúng ta sẽ nhận được thông điệp mà chúng đưa ra cho chúng ta với một con tim không còn trong sáng. Người ta nói rằng cuộc đối thoại của người điếc.
Thật không dễ dàng để ý thức được những phản ứng ác ý này của trái tim. Chúng ta sẽ phải hết sức chú ý đến khuynh hướng tiêu cực có thể có này đối với bất kỳ ai nói chuyện với chúng ta. Nếu không, chúng ta có thể bỏ lỡ cơ hội làm giàu cho bản thân bằng cuộc đối thoại cởi mở và tôn trọng.
Giao tiếp tự do, trong sáng, thân mật không phải là tự phát. Đó là thành quả của quá trình rèn luyện khắt khe và nghiêm túc. Vì vậy, bắt đầu từ việc giải trừ sự thù địch đang chia rẽ chúng ta. Sau đó, hãy nói sự thật trong lòng bác ái. Cuối cùng, cảm thấy như người giám hộ của nhau. Hơn cả việc đánh bại người khác, đó là làm giàu cho họ bằng sự đóng góp lẫn nhau giữa những người anh em.
Cuộc đối thoại của chúng ta với Thiên Chúa – cầu nguyện – cũng có những đòi hỏi riêng. Người ta có thể rơi vào một cuộc độc thoại nhỏ nhặt về những yêu cầu có lẽ vô lý. Thế còn chúng ta không bao giờ im lặng và lắng nghe những điều Chúa muốn nói với chúng ta thì sao? Ngoài việc bày tỏ lý do tại sao chúng ta hướng về Ngài, chúng ta phải mở rộng đôi tai của trái tim mình để lắng nghe những gì Ngài muốn nói với chúng ta. Chắc chắn đó sẽ là những lời làm phong phú thêm cuộc sống của chúng ta.
Xin Thần Khí của Thiên Chúa giúp chúng ta có được thái độ cởi mở của các ngôn sứ, những chuyên gia về nghệ thuật lắng nghe: Lạy Chúa, xin hãy phán, tôi tớ Chúa đang lắng nghe.
