Chúa Nhật IV Mùa Chay, Năm C (CN 30.03.2025) – Mất Nay Tìm Thấy (Lc 15,1-3.11-32)

Chúa nhật thứ bốn Mùa Chay là điểm giữa của hành trình Mùa Chay, Phụng vụ khích lệ chúng ta: nếu có trải qua những khổ chế hy sinh của Mùa Chay, là vì chúng ta đang hướng về nhà mình, về với Cha, Đấng nhân hậu hằng yêu thương và chờ đợi chúng ta trở về. Quả thực, hành trình Mùa Chay là hành trình trở về, dù phải trải qua hy sinh, nhưng luôn đong đầy niềm vui và hy vọng. Cũng vì lẽ đó mà luật Phụng vụ cho phép các linh mục có thể mặc lễ phục màu hồng trong Chúa nhật này, vì màu hồng biểu thị cho niềm vui và hy vọng. Lễ phục màu hồng như dấu hiệu của niềm vui đi kèm với lời hứa về lễ Phục sinh. Truyền thống cũng gọi Chúa nhật thứ bốn Mùa Chay là Chúa nhật “Laetare”, tiếng La-tinh có nghĩa là “vui mừng”.

Niềm vui trở về trước hết được diễn tả trong Bài đọc I trích sách Giô-suê. Dân Do Thái sau bốn mươi năm lang thang trong sa mạc, nay đã trở về Ca-na-an, mảnh đất mà Thiên Chúa đã hứa cho các Tổ phụ. Gọi là “trở về” vì đây chính là nơi ông Áp-ra-ham và vợ mình là bà Sa-ra đã sống và an nghỉ. Trở về với Ca-na-an, người Do Thái về đất tổ của mình. Chính Thiên Chúa ban cho họ đất này. Họ không còn ăn những sản phẩm nhàm chán trong cuộc lữ hành, nhưng bắt đầu làm nhà định cư và được hưởng những thổ sản của địa phương. Niềm vui của Dân Chúa thật tràn trề khi họ trở về đất hứa.

Dụ ngôn “Người cha nhân hậu” trong Tin Mừng theo thánh Lu-ca là một trong những tuyệt tác văn chương của Kinh Thánh. Dụ ngôn ấy vừa nói về lòng nhân hậu bao dung của người cha, vừa nêu bật niềm vui hân hoan của người con đã có thời đi hoang. Dụ ngôn “Người cha nhân hậu” mang ý nghĩa đặc biệt trong Năm Thánh Hy Vọng 2025 này. Từng chi tiết của câu chuyện có thể tìm thấy trong hoàn cảnh cuộc đời của mỗi cá nhân chúng ta. Nói cách khác, mỗi người chúng ta có thể nhận thấy chính mình trong câu chuyện này.

Có thể chúng ta là người con thứ đã có thời lầm lỗi, nay cảm nhận được hậu quả của tội lỗi cũng như sự sa vắng tình thương, nên trỗi dậy để quyết tâm trở về với cha mình. Câu nói của người con thứ: “Thôi, ta đứng lên, đi về cùng cha, và thưa với người rằng: ‘Thưa cha, con thật đắc tội với Trời và với cha..”. Phạm tội trước hết là đắc tội với Trời, với Thiên Chúa. Vì Ngài là Đấng dựng nên chúng ta, đồng thời dạy chúng ta sống tốt lành. Phạm tội cũng là đắc tội với những người thân và anh chị em đồng loại, vì tội như một thứ bệnh truyền nhiễm, gây ảnh hưởng tiêu cực nơi môi trường sống và tác hại đến những người xung quanh. Câu tự nhủ của người con thứ nói lên tình liên đới của con người do những hành động tốt hoặc xấu của một thành viên trong gia đình và xã hội.

Có thể chúng ta là người con cả. Quanh năm ngày tháng anh vẫn ở với cha mình. Anh được coi là người hiếu thảo, tận tâm chăm lo giúp đỡ cha trong lúc tuổi già. Nhưng nếu anh hiếu thảo với cha, thì lại ghen tương và cố chấp đối với đứa em ruột thịt của mình. Khi người em trở về, ai cũng vui mừng phấn khởi thì anh lại buồn. Có thể anh buồn vì người em đã làm cho gia đình khốn khổ, đó là cái buồn do sự cố chấp. Cũng có thể anh buồn vì người em trở về sẽ đòi chia gia tài, đó là nỗi buồn do tham lam. Dù vì lý do nào, người cha cũng không chấp nhận. Ông luôn yêu thương cả hai đứa, đứa vẫn chăm sóc ông bấy lâu nay cũng như đứa bỏ nhà ra đi rồi đến lúc phá sản, vì đơn giản ông là NGƯỜI CHA.

Nhân vật chính của dụ ngôn là NGƯỜI CHA. Ông là hình ảnh của Thiên Chúa. Chúa Giê-su kể dụ ngôn này sau khi những người Pha-ri-siêu và kinh sư xầm xì bàn tán vì thấy những người thu thuế và tội lỗi đến với Chúa và được Người đón tiếp. Đối lại, Chúa Giê-su giảng một chuỗi ba dụ ngôn, gồm dụ ngôn con chiên bị mất; dụ ngôn đồng bạc bị đánh mất; và dụ ngôn người cha nhân hậu. Thiên Chúa là Cha của những người Pha-ri-siêu, của những người kinh sư và cũng là Cha của những người thu thuế và người tội lỗi. Người không nỡ bỏ một ai, như lời ngôn sứ Ê-dê-ki-en: “Ta sẽ không nhớ lại mọi tội ác nó (kẻ gian ác) đã phạm: nó sẽ sống nhờ việc công chính mà nó đã thực hành! Chúa là Thiên Chúa phán: Có phải Ta muốn kẻ gian ác phải chết, chớ không muốn nó bỏ đàng tội lỗi và được sống ư?” (Ed 18,22-23).

Khi cảm nhận được lòng nhân hậu bao dung của Thiên Chúa, chúng ta hãy trỗi dậy và vững tâm trở về, dù tội lỗi đến đâu. Thánh Phao-lô khuyên chúng ta: “Ai ở trong Đức Ki-tô, đều là tụ tạo mới!”. Nếu chúng ta tự tin và can đảm trở về với Chúa, là vì chúng ta vừa xác tín vào lòng nhân hậu của Ngài, vừa cậy nhờ vào Đức Giê-su, vì “trong Đức Ki-tô, Thiên Chúa đã cho thế gian được hòa giải với Ngài” (Bài đọc II).

Thiên Chúa là Cha, đang giang rộng cánh tay đón chờ các con cái trở về. Xin cho chúng ta được hưởng niềm vui của sự trở về, để nhờ đó chúng ta được vững tin và phó thác, tiếp tục bước đi trong hành trình hy vọng.

+TGM Giu-se Vũ Văn Thiên

—————————

Suy niệm 2: Lm. Luy Gonzaga Nguyễn Quang Vinh

ĐIỀU  MỚI  MẺ

Các bài đọc phụng vụ hôm nay đặt chúng ta trong bầu khí của mùa xuân mới, mùa phát sinh sự sống mới.  Người Do thái sau 40 năm lang thang trong sa mạc, nay vào đất hứa, tại Ghin-gan họ cử hành lễ kỷ niệm Vượt Qua biển đỏ, kỷ niệm ngày giải phóng khỏi đất nô lệ Ai cập, ngày vào vùng tự do, ăn sản phẩm do bàn tay lao động sản xuất chứ không còn ăn man-na nữa (x. Bài Đọc 1. Gs 5, 9a.10-12).
Bài đọc 2 nói đến thụ tạo mới đối với những ai ở trong Chúa Kitô, họ được hoà giải với Thiên Chúa, được trở nên công chính (2Cr 5, 17-21).  Bài Tin mừng (Lc 15, 1-3.11-32) nói đến lòng nhân hậu của người cha chậm bất bình và rất mực yêu thương con, cho dù là đứa con có quá khứ hư hỏng, ông vẫn tha thứ và phục hồi chức vị làm con khi nó đi hoang trở về: “Em con đây đã chết nay lại sống, đã mất mà nay lại tìm thấy” (c.32).  Các bài đọc đồng loạt nói lên bầu khí mới, bầu khí sống lại mà trong ba tuần nữa chúng ta mới thực sự bước vào.  Cả ba bài đều nói đến việc cắt đứt dứt khoát với quá khứ tội lỗi, đi vào sự sống mới.

Chúng ta sẽ làm cho bài Tin mừng nghèo nàn đi khi chỉ dừng lại nơi khía cạnh luân lý của người thanh niên, anh ta muốn tự ý kiến tạo đời mình theo sở thích ngông cuồng, đòi chia gia tài và bỏ nhà ra đi bất chấp gia đình.  Chỉ sau khi bị khuất phục bởi những hoàn cảnh và thất bại trắng tay, anh ta mới hồi tâm mà trở về với cha già, anh ta hành động theo ý riêng mà quên đi sự tốt lành của người cha.  Ông bố “có lý” khi tôn trọng tự do của người con và cho con mình toại nguyện làm theo tính ngông cuồng của tuổi trẻ ?

Sách Giôsuê soi sáng chúng ta về sự trưởng thành tự lập, Sách nói đến lễ Vượt Qua tại Ghin-Gan, một nơi thánh mà người Do thái cử hành để ghi dấu ấn việc kết thúc biến cố Xuất hành, nghĩa là hoan hỉ chấm dứt thời kỳ sa mạc, nơi thiếu thốn nhiều mặt, mà man-na là duy nhất thực phẩm hằng ngay.  Thời điểm chấm dứt đời sống trong sa mạc, nay tìm gặp được mối tương quan mới với Thiên Chúa, như thể họ bước đi từ tuổi thiếu niên hoàn toàn lệ thuộc cha mẹ đến tuổi trưởng thành tự lập.
Họ ăn những sản phẩm do bàn tay lao động sản xuất, và không còn ăn man-na nữa.  Thay đổi thức ăn như một biến chuyển thay đổi tận căn cuộc sống, thay đổi quan hệ giữa Thiên Chúa và dân Ítraen, họ đi từ thời kỳ quản giáo sang thời kỳ ý thức trưởng thành.  Từ trong sa mạc đói khát và trần trụi họ tìm gặp mối tương quan mới với Thiên Chúa, một tương quan ổn định “định canh định cư”.  Một sự sống mới phất lên nơi dân Do thái, một giai đoạn mới.

Tương tự như vậy, hình ảnh nầy cho ta hiểu tâm trạng của người thanh niên đi hoang trở về: từ sa mạc cuộc đời cay đắng về lại với mái ấm gia đình.  Và nỗi niềm hân hoan của người cha đón con về, ông đã không ngớt yêu thương con, tôn trọng ý muốn tự do của con, ông đã mở cửa cho con đi, nhưng không bao giờ ông ngừng hy vọng đón con về.  Ông mở lối đi ra, nhưng cũng trù bị đường về cho con, cửa nhà ông luôn rộng mở đón chờ con.  Cũng vậy Thiên Chúa luôn tôn trọng tự do và quyết định của con người.

Cái nhân từ của ông là ở chỗ đó.  Không áp đặt, không chế tài, nhưng luôn luôn chờ đợi con với vòng tay ôm ấp tha thứ.  Ông thật tế nhị khi chưa nghe hết lời thú tội của con, ông đã tha thứ cho con, không những thế ông lại phục hồi nhân phẩm cho con: xỏ nhẫn quý, mặc áo mới, đi giầy sang, mở tiệc rượu với bê béo có liên hoan ca hát nhảy múa.  Chiếc nhẫn chỉ sự cao quý, y phục chỉ chức phận xã hội , đi giầy chỉ sự tự do đi lại, thời đó chỉ người tự do mới được đi giầy dép, tiệc béo và ca hát chỉ sự hân hoan đón chào và chúc mừng.  Như thế người con không chỉ được tha thứ mà còn được phục hồi nhân phẩm, phục hồi tư cách làm con.

Người cha đón tiếp long trọng con, như Thiên Chúa dành cho người tội lỗi thống hối trở về.  Khó tin quá!  Nơi người con được phục hồi chức phận, chúng ta thấy được hình ảnh của Đức Giêsu là Người Con của Cha, có nhà đạo đức ví Đức Giêsu là người con hoang trở về, sau khi đã ra đi theo tiếng gọi yêu thương nhân loại, tiêu sạch những gì cha đã cho.  Người Con tự huỷ mình ra không, được Cha ôm ấp tôn vinh.  Như thế nơi Đức Giêsu hình ảnh người cha nhân từ ôm con và người con được cha ôm ấp, được diễn tả trọn vẹn.  Còn thánh Phaolô làm vang vọng lại dụ ngôn nầy khi viết: thế giới cũ đã qua đi và thế giới mới đã đến (x. Bài đọc 2. 2Cr 5, 17-21).  Đi vào thế giới mới là do lòng tốt hoàn toàn và nhưng không của  người cha, chứ không phải là công trạng gì của con.

Lạy Chúa Giêsu, người con hoang đó không ai xa lạ, con đã gặp, con đã tiếp xúc, con đã ý thức có khi đó là chính con!  Xin cho con đừng bao giờ thất vọng vì tội lỗi của mình nhưng tin cậy vào lòng nhân từ  hay tha thứ của Chúa.  “Thôi đứng dậy, đi về cùng Cha” trong mùa Chay thánh . Amen

Lm Luy Nguyễn Quang Vinh, Giáo xứ Đức An, Pleiku

___________________________________

Suy niệm 3: Lm. Thái Nguyên

TRỞ VỀ

Suy niệm

Những người biệt phái và kinh sư vẫn coi khinh những người thu thuế và tội lỗi. khi thấy Chúa Giêsu lui tới với những hạng người đó thì họ xầm xì khó chịu. Trước cái nhìn ngặt nghèo của nhóm biệt phái và luật sĩ, Đức Giêsu nêu lên dụ ngôn về Thiên Chúa như “Người cha nhân hậu”. Đó là người cha chấp nhận chia gia tài để người con thứ ra đi, dù biết nó sẽ rơi vào cảnh sa đà, trụy lạc, nhưng tin nó sẽ quay về sau khi vỡ mộng. Thế nên người cha từng ngày mong nó sẽ trở về, và chuẩn bị mọi thứ để đón rước. Thông thường, cha mẹ chỉ chuẩn bị đón rước và ăn mừng đứa con sắp thành tài, sắp thăng quan tiến chức; chứ ai lại mừng cho một thằng nghịch tử; một đứa con bất hiếu bao giờ!

Đúng như người cha đã dự đoán, sau một thời gian “sống phóng đãng, phung phí hết tài sản”, rơi vào cảnh cùng cực, người con đã hồi tâm chuyển ý, thấy mình quá đắc tội với cha nên đã quay về. Tưởng đâu cha sẽ trách mắng, nghiêm phạt, ai ngờ khi vừa thấy bóng dáng con từ xa, thì ông động lòng thương, chạy ra ôm chầm lấy anh và hôn lấy hôn để. Lòng yêu thương và chờ đợi từng ngày khiến ông quên hết lỗi lầm của đứa con hoang đàng. Ông thật là một người cha phung phí vì đã chia gia tài cho một đứa con còn non lòng trẻ dạ. Và giờ đây ông lại đem áo mới, giầy mới, nhẫn vàng cho con. Hơn nữa còn vui mừng mở tiệc liên hoan, đàn ca múa hát để ăn mừng. Một cuộc đón tiếp quá nồng hậu, ngoài sức tưởng tượng của mọi người. Ông đã phung phí tình yêu thương cách quá độ đến mức vô lý. Đúng là “Con tim có những lý lẽ của nó mà lý trí không hề biết đến.” (Pascal).

Người anh cả đi làm về thấy cảnh tượng như vậy liền nổi giận, không chịu vào nhà, nặng lời trách móc cha già, vì hành xử như vậy là bất công với anh ta. Anh cho cha thấy bao nhiêu công lao của mình đối với cha mà chưa từng được khen thưởng, đang khi “thằng con của cha đó”, nuốt hết của cải của cha với bọn điếm, nay trở về thì lại ăn mừng. Anh không thể vui với cha, nên càng không thể vui với em. Anh tức giận vì thấy quyền lợi mình bị xâm phạm. Anh đối chọi với cha và không muốn vào nhà để gặp em. Anh nghĩ cha đã sai lầm khi thưởng kẻ đáng phạt mà không thưởng người đáng công.

Người cha phải ra tận cổng phân trần và năn nỉ anh ta vào nhà chung vui với ông “vì em con đã chết nay sống lại, đã mất nay lại tìm thấy”. Nhưng xem ra người anh không chấp nhận cho em trở về, vì sợ chiếm mất những gì thuộc về mình. Người cha đã khẳng định với cậu rằng: “Tất cả những gì của cha đều là của con” (Lc 13,31). Hoá ra cả hai người con khác nhau về cách sống bên ngoài nhưng lại rất giống nhau về tâm thế bên trong, vì cả hai đều ở ngoài trái tim của cha, người con thứ vô tình, mà người con cả cũng vô tâm, không cảm nhận được tình yêu thương của cha mà chỉ muốn sống thỏa mãn theo ý riêng mình. Cả hai đều có lối sống như người làm công chứ không phải làm con. Người anh xem ra còn nặng tội hơn em, vì không chấp nhận cha mà cũng không chấp nhận em. Người anh cả phải chăng đại diện cho nhóm Pharisêu và các kinh sư, luôn tự hào về đời sống đạo đức của mình, và muốn cho những kẻ tội lỗi phải chết hơn là được cứu chữa.

Người cha có hai đứa con thật éo le. Người con thứ như tượng trưng cho lối sống của những kẻ đang chạy theo tiền bạc và của cải vật chất, đang tôn thờ ngẫu tượng, đang sống trong ảo tưởng về cuộc đời này. Đó cũng là những người đang mất dần đức tin, không còn sống hiệp thông trong Giáo hội; là những người trẻ bỏ gia đình đi bụi đời; là những thanh niên đang chạy theo tiền tài danh vọng; là những thiếu niên đang nghiện ngập và lo tìm thỏa mãn đam mê dục vọng.

Phải chăng người anh cả cũng tượng trưng cho những người giữ đạo để cho mình được an thân yên vị, chứ không vì tình yêu mến. Không có tình yêu với Chúa nên cũng chẳng có tình yêu với nhau, nên không gần gũi, không thân thiện, không chia sẻ, không cảm thông, và càng không muốn tha thứ. Người con cả phải chăng là những tín hữu xưng mình là đạo gốc nhưng đã tróc gốc mà không hay biết. Đó là những kẻ lười biếng trong việc thờ phượng Chúa, đầy tự ái, kiêu căng, ích kỷ?

Thiên Chúa là Cha giàu lòng thương xót. Ngài yêu chúng ta bằng một tình yêu mà lý trí không tài nào hiểu được. Hãy để cho tim mình ra mềm mại và tan chảy trước tình yêu cao siêu đó. Hãy vào hưởng niềm vui của một đứa con hiếu thảo với Cha và đầy tình huynh đệ với nhau.

Cầu nguyện

Lạy Cha là Thiên Chúa tình yêu!
dù đời con đã bao lần sa lạc,
nhưng Cha vẫn nâng đỡ và thứ tha,
con cảm thấy bước chân Cha vội vã,
khi đón con đã sa ngã trở về.

Cha chẳng nề khi thân con ô uế,
giang tay ôm với tình thương tràn trề,
vẫn như xưa con từng được yêu quí,
nhưng dại dột con đã bỏ ra đi.

Tình thương Cha chẳng thể nào sánh ví,
thế mà con có những lần ganh tị,
khi có người bị sa lạc trở về,
con lại tìm mọi cách để khinh chê.

Con quên rằng tình Cha luôn cao cả,
mỗi người có một chỗ trong tim Cha,
Cha yêu con chỉ vì con là con,
cho dù con ngoan hiền hay hư hỏng.

Xem ra con cũng như người anh cả,
ở trong nhà nhưng lòng đã lạc xa,
chưa hiểu nổi mối tình Cha sâu thẳm,
nên chỉ nhắm công bằng và hợp lý,
mà không sống với tất cả trái tim,
quả thật con đã thấy mình thâm hiểm.

Xin cho con một trái tim cháy sáng,
để biết sống tình yêu Cha vô hạn,
một trái tim tha thứ rất dịu dàng,
cách ứng xử nhẹ nhàng và thanh thoát,
không sợ gì những lo toan mất mát,
để mọi người được vui sống bình an. Amen.

Lm. Thái Nguyên

______________________________

Suy niệm 4: Lm. Giuse Đỗ Cao Bằng, SJ

Quý ông bà và anh chị em thân mến,

Đoạn Lời Chúa hôm nay tường thuật cho chúng ta nghe dụ ngôn về “Người Cha Nhân Hậu”.

Quý vị hãy cố hình dung các nhân vật trong câu chuyện này. Họ gồm có những ai: người cha, hai người con, người mẹ, các gia nhân, từ người chủ đàn gia súc nơi người con thứ tới làm thuê…?

Quý vị là ai trong số những nhân vật này?

Chúa muốn gửi tới quý vị thông điệp gì qua câu chuyện hoặc qua các nhân vật ấy? Hãy xin Chúa ơn cần thiết để quý vị có thể sống đúng với tư chất là một người con cái Chúa, chẳng hạn như ơn biết cảm thương người khác, ơn sống nhân từ như hình ảnh người cha, ơn biết hối cải và tin vào tình thương của Chúa để trở về với Người sống một cuộc đời mới tốt đẹp hơn, v.v..

Bây giờ tôi xin phép gợi ý vài điểm, hy vọng sẽ giúp mọi người dễ dàng đi vào trong hành trình chiêm niệm dụ ngôn này hơn.

Một gia đình sung túc, đang êm thắm. Bỗng một ngày, con cái nổi loạn, muốn chia gia tài. Con cái chỉ có thể chia tài sản của cha mẹ khi đấng sinh thành ra họ đã qua đời. Khi cha mẹ còn đang sống, con cái muốn chia tài sản là một hành vi bất hiếu, xúc phạm nặng nề đến mẹ cha, chẳng khác nào con cái nói với bậc sinh thành của mình rằng “Cha mẹ hãy chết đi!”.

Dẫu biết con cái bất hiếu, nhưng người cha vẫn chia tài sản của mình cho hai con (c.12). Qua hình ảnh này, chúng ta có thể cảm nhận được nỗi khổ đau tột cùng của người cha, cũng như lòng kiên nhẫn diệu vời của ông.

Người con thứ hằng ở với cha nhưng chưa thể cảm nghiệm sâu xa tình yêu và sự săn sóc chu đáo của bậc sinh thành, nên chỉ muốn rời xa cha. Hình ảnh người con thứ tựa như hình ảnh của một em bé đang tập tễnh biết đi, chỉ muốn thoát khỏi vòng tay ẵm bồng an toàn của mẹ cha để tự mình tập tễnh bước đi cho thỏa thích, dù điều đó có thể khiến em bé té ngã và đau khóc.

Sau khi có tiền trong tay, người con thứ đã ăn chơi trác táng. Cuộc vui nào cũng có lúc phải tàn lụi. Có khi cuộc chơi kết thúc trong sướng vui, có khi kết thúc trong sầu tủi. Và anh này đã có một kết cục nhục nhã và cô đơn, hối hận và khóc than. Khi bước vào con đường cùng, anh bắt đầu có giờ hồi tâm – xét mình để rồi anh nhận ra sự sai lầm và tội lỗi, biết sám hối và muốn trở về với cha để sống một cuộc đời mới, một cuộc đời của người nô lệ – “làm công cho cha” (c.19). Anh cũng bắt đầu nhận ra tình thương của người cha, sự an toàn và no ấm, phẩm giá cao quý… khi ở bên cha. Nhờ sự nhận biết này, nhờ lòng tin vào tình yêu và sự tha thứ của cha, anh mạnh mẽ “đứng lên đi về cùng cha” (c.20).

“Anh ta còn ở đàng xa, thì người cha đã trông thấy. Ông chạnh lòng thương, chạy ra ôm chồm anh ta và hôn lấy hôn để” (c.20). Chúng ta hãy đọc kỹ từng chữ, từng từ ngữ trong câu văn này. Người con còn đang ở đàng xa thì người cha đã trông thấy, chứng tỏ rằng người cha đang ngóng chờ con, và có lẽ trong suốt những ngày tháng người con đi hoang, người cha vẫn thường đứng tựa mình bên khung cửa để ngóng trông con và cầu mong con an mạnh trở về. “Ông chạnh lòng thương”. Vâng, làm sao không chạnh lòng khi ông nhìn thấy thân xác tả tơi tàn tạ của người con yếu đuối và non dại của mình. Tình thương của người cha được thể hiện bằng những hành động cụ thể: ôm và hôn. “Ôm chồm” diễn tả một hành động vồ vập, vội vã và khát khao. Người cha không còn kiên nhẫn nhìn con lê bước chân lại gần bởi tình thương và sự vui mừng của cha dường như muốn vỡ tung, và ông đã “hôn lấy hôn để”, hôn như chưa từng được hôn.

Những gì người con soạn sẵn trong đầu để khi gặp cha có thể van xin và thưa thốt với cha thì đã không thể nói trọn vẹn ý tưởng, bởi vì khi anh vừa mới nói “Thưa cha, con thật đắc tội với Trời và với cha, chẳng còn đáng gọi là con cha nữa… ” thì đã bị người cha cắt ngang bởi một mệnh lệnh nghiêm nghị: “Mau đem áo đẹp nhất ra đây mặc cho cậu, xỏ nhẫn vào ngón tay, xỏ dép vào chân cậu, rồi đi bắt con bê đã vỗ béo làm thịt để chúng ta mở tiệc ăn mừng! ” Đối với người cha, ông không quan tâm đến lời lẽ của con, chỉ cần thấy con trở về, nghĩa là nhìn thấy sự ăn năn và sám hối của con là đủ. Người cha không muốn con mình là nô lệ. Chỉ có người con tự đặt mình làm nô lệ cho cha mà thôi. Người cha muốn con được sống và sống dồi dào, sống sung túc, sống đúng phẩm giá của người con: mặc áo đẹp – áo của danh dự, đeo nhẫn – nhẫn của quyền bính, xỏ dép – dép của sự tự do, bê được vỗ béo – mọi sự đã được dành sẵn cho con. Người cha vui mừng và phục hồi địa vị cho con, vì ông đã tìm thấy con – một đứa con đã chết bỗng nhiên sống lại. Đó là nỗi vui mừng lớn lao khôn xiết và những ai ở với ông đều vui mừng theo ông, trừ người con cả.

Người con cả tuy ở gần cha về thể lý, nhưng con tim của anh lại không có chung một nhịp đập yêu thương, tha thứ, nhận hậu, cảm thông… với người cha; ngược lại anh có một thái độ ganh ghét với người em: “Còn thằng con của cha đó, sau khi đã nuốt hết của cải của cha với bọn điếm, nay trở về, thì cha lại giết bê béo ăn mừng!” (c.30), thậm chí anh tự xem mình như là một người làm công cho cha, như một nô lệ: “Cha coi, đã bao nhiêu năm trời con hầu hạ cha, và chẳng khi nào trái lệnh, thế mà chưa bao giờ cha cho lấy được một con dê con để con ăn mừng với bạn bè” (c.29). Trong khi, người cha dành hết tình thương cho anh, trao tặng tất cả mọi thứ ông có cho con trai: “Con à, lúc nào con cũng ở với cha, tất cả những gì của cha đều là của con” (c.31). Ấy vậy mà, người con cả không cảm thấu được tình thương và sự bao bọc, chở che của cha. Phải chăng lòng ghen tỵ trong tâm trí anh đã trói buộc con tim yêu thương của anh, đã làm cho anh không còn nhận ra tình thương của cha mình, đã khiến anh đặt quyền lợi và của cải lên trên bản thân người em, v.v.. Có khi nào những sai phạm của người anh trong đời thường đã ảnh hưởng tới lối sống của người em, khiến người em cũng phạm sai lầm nhưng đã biết ăn năn?

Cái nhìn của người cha trong cách đối nhân xử thế hoàn toàn khác, đáng để chúng ta phản tỉnh, khi ông lặp lại hai lần câu “em con (con ta) đây đã chết mà nay lại sống, đã mất mà nay lại tìm thấy” (c.24 và c.32). Người cha đặt con người lên trên tất cả, bởi lẽ con người là “hình ảnh của Thiên Chúa”, con người là một ngôi vị có phẩm giá cao quý, con người cần được yêu thương, cảm thông, nâng đỡ, chia sẻ và tha thứ, con người cần được sống đúng với phẩm giá được cha mẹ sinh ra, được sống và sống dồi dào, con người có mối tương quan qua lại với nhau để giúp nhau lớn lên trong ân nghĩa Chúa… (x. Hiến chế “Vui mừng và Hy vọng” số 2 và số 12).

Quý ông bà và anh chị em thân mến,

Với những gợi ý trên, tôi xin đưa ra vài câu hỏi để chúng ta cùng phản tỉnh: Người con thứ đắc tội với trời và với cha. Vậy, tội của anh là tội gì? Người anh cả có liên quan gì tới tội ấy? Người anh cả sống gần cha về thể lý, nhưng lại xa cha về tinh thần. Người này gần cha, nhưng chưa hiểu cha, chưa thể lắng nghe tiếng nói của cha trong thinh lặng. Phải chăng anh đã đặt cái TÔI của anh lớn hơn cha của mình? Phải chăng khi cái TÔI nặng thì nó thành cái TỘI (tôi + nặng = tội) khiến người ta không thể sống hài hòa, bao dung, đồng cảm? Phải chăng sự ghen tỵ khiến người ta không nhận ra những hồng ân và quà tặng do Thiên Chúa ban tặng cách nhưng không trong cuộc sống hằng ngày: “Tất cả những gì của Cha là của con”? Người Cha có yêu thương hai người con cách công bằng? Người cha có muốn người con thứ sống như một nô lệ, như một người làm thuê? Người cha có tiếc bất cứ điều gì với hai người con? Tâm hồn người cha ra sao khi thấu hiểu tâm tư của con cái mình? Người cha cần gì (muốn gì) nơi con cái? Tóm lại, phải chăng nếu chúng ta chưa một lần kinh nghiệm về tội, về sự sa ngã, v.v. chúng ta sẽ khó lòng kinh nghiệm về lòng xót thương của Thiên Chúa? Phải chăng hình ảnh về một Thiên Chúa giàu lòng xót thương sẽ trở nên sống động và chân thực trước một hối nhân, một tâm hồn tan vỡ vì sự bất công, đàn áp, bóc lột và xấu xa do xã hội gây ra?

Tâm sự với Chúa:

Lạy Chúa Giê-su Thánh Thể,

hôm nay, Chúa kể cho chúng con nghe

dụ ngôn Người Cha Nhân Từ,

như để nhắc nhớ chúng con

rằng Chúa cũng nhân từ, khoan dung, hay tha thứ,

rằng chúng con hãy khiêm tốn trỗi dậy trở về với Chúa.

Xin giúp chúng con nhận biết tình Chúa yêu thương,

để mạnh dạn quay về bên Chúa như người con tha phương.

Xin giúp chúng con có cái nhìn độ lượng,

để loại bớt thói ích kỷ, ngang bướng

của ‘người con cả’ trong tâm trí chúng con.

Xin biến đổi con tim chúng con

trở nên khiêm tốn, hiền hòa, yêu thương

để chúng con ngày càng nhân ái, cao thượng

như hình ảnh người cha nhân từ, yêu thương.

WGPKT(29/03/2025) KONTUM