Chúa Nhật IV Mùa Chay, Năm B (CN 10.03.2024) – Thiên Chúa Sai Con Của Người

THIÊN CHÚA KIÊN NHẪN

Kinh Thánh, Cựu ước cũng như Tân ước, đều trình bày Thiên Chúa là Đấng kiên nhẫn. Ngài giáo dục con người với một lối sư phạm đặc biệt, đó là sư phạm của tình thương. Không chỉ ở thời xa xưa, mà hôm nay, Thiên Chúa vẫn kiên nhẫn sửa dạy chúng ta, với mục đích cho chúng ta đạt tới tầm mức hoàn hảo, nhờ đó chúng ta được hưởng hạnh phúc. Sách Sử Biên Niên trong Cựu ước gồm hai cuốn, được viết vào khoảng thế kỷ thứ IV trước Công nguyên và không rõ tác giả, nó là một nhân chứng quí báu về niềm hi vọng và về quan điểm thần học của Do Thái giáo trong gian đoạn đen tối sau lưu đày. Có thể nói, Sử Biên Niên là một lối giải thích về lịch sử của vương quyền theo cái nhìn của các Lê-vi (các tư tế) sau thời lưu đày. Đoạn sách chúng ta đọc trong Chúa nhật 4 mùa Chay, là một suy tư về những tai họa xảy đến trong quá khứ. Đó là biến cố dân Do Thái bị lưu đầy ở Ba-by-lon. Biến cố này xảy ra năm 587 trước Công nguyên. Nguyên nhân của sự kiện đau thương này, theo góc nhìn của tác giả, là do vua cũng như dân đã bất trung phế bỏ Lề Luật của Thiên Chúa.

Nếu sử gia nói đến sự kiện lưu đày đau thương, thì ông cũng nhắc đến những biến cố huy hoàng. Đó là việc hồi hương của người Do Thái sau gần 50 năm lưu đày. Vua Ky-rô đã ban sắc lệnh chấm dứt thời lưu đày và cho dân Do Thái trở về cố hương. Tác giả đã viết: “Chính Thiên Chúa tác động trên tâm trí Ky-rô, vua Ba-tư”. Như thế, Thiên Chúa là Đấng giải phóng Dân Ngài. Nếu tội lỗi dẫn đến kiếp lưu đày, thì tình thương đem lại sự tự do. Biến cố trở về cố hương được ghi đậm trong lịch sử Do Thái, đồng thời là đề tài suy tư đạo đức áp dụng cho mọi thế hệ Do Thái cho đến hôm nay.

Nếu vua Ky-rô đã có công phóng thích người Do Thái khỏi cảnh lưu đày, thì Đức Giê-su đã đến trần gian để cứu độ nhân loại khỏi ách tội lỗi. Trong lời ngợi khen của ông Da-ca-ri-a, là phụ thân của thánh Gio-an Tẩy giả, ông đã hát: “Chúa đã thề với tổ phụ Áp-ra-ham rằng sẽ giải phóng ta khỏi tay địch thù, và cho ta chẳng còn sợ hãi…” (Lc 1.73). Các tác giả Phúc âm đã thuật lại giáo huấn và những phép lạ của Chúa Giê-su, nhằm giải thoát con người khỏi tối tăm của tội lỗi và ách thống trị của ma quỷ.

Đoạn Tin Mừng được đọc trong Chúa nhật này được coi như trọng tâm của Tin Mừng Gio-an. Trong cuộc đàm đạo với ông Ni-cô-đê-mô, là thành viên Công nghi Do Thái – tương đương với đại biểu quốc hội ở Việt Nam – Chúa Giê-su đã mạc khải về tình yêu thương và chương trình cứu độ của Chúa Cha. Chúa Cha sai Chúa Con xuống trần gian để diễn tả tình yêu của Ngài đối với nhân loại. Tất cả những gì Chúa Con làm đều nhằm tới vinh quang Chúa Cha và ơn Cứu rỗi con người.

Nếu Chúa Cha sai Chúa Con xuống thế để đem hạnh phúc cho con người, thì con người phải thể hiện thiện chí của mình, để xứng đáng đón nhận hạnh phúc ấy. Thiện chí ở đây được hiểu là đức tin. Chúa Giê-su đã nói đến đức tin như một điều kiện để được sống đời đời: “Ai tin vào Con của Người (Chúa Cha), thì không bị lên án”. Sống giữa thế gian, chúng ta bị giằng xé giữa ánh sáng và bóng tối, giữa những điều lương thiện và những điều xấu xa. Ai cố gắng nỗ lực vươn tới ánh sáng, sẽ dần dần thoát khỏi vòng cương tỏa của bóng tối. Ánh sáng đích thực chính là Chúa Giê-su. Người là Ánh sáng bởi Ánh sáng, như chúng ta tuyên xưng trong kinh Tin Kính. Người là Ánh sáng thế gian, như chính Người đã tuyên bố. Ai đi trong Ánh sáng huyền diệu này thì không còn phải đau khổ, vì họ được chiếu soi để biết đường đi nước bước và cách đối nhân xử thế, trở nên người vẹn toàn.

Mùa Chay là thời điểm để chúng ta nhìn lại việc theo Chúa. Thiên Chúa yêu thương chúng ta. Đức Giê-su là hiện thân của tình yêu Thiên Chúa. Nhiều người mang danh Ki-tô hữu những có cuộc sống trái ngược với lý tưởng Ki-tô giáo, thậm chí còn là phản chứng của Tin Mừng. Lòng thương xót của Thiên Chúa là nền tảng giúp chúng ta sống ngay lành. Thánh Phao-lô giáo huấn các tín hữu Ê-phê-xô về lòng thương xót của Chúa Cha, và ngài khuyên: “Chúng ta là tác phẩm của Thiên Chúa. Chúng ta được dựng nên trong Đức Ki-tô Giê-su, để sống mà thực hiện công trình tốt đẹp Thiên Chúa đã chuẩn bị cho chúng ta” (Bài đọc II).

“Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một, để ai tin vào Con của Ngài thì khỏi phải chết, nhưng được sống muôn đời”. Hãy nhận ra lòng kiên nhẫn của Thiên Chúa đối với các tội nhân và đối với bản thân chúng ta. Nếu Thiên Chúa kiên nhẫn đối với chúng ta thì chúng ta cũng phải kiên nhẫn bao dung đối với những người xung quanh mình. Làm như thế là chúng ta phản chiếu tình yêu của Thiên Chúa trong mọi môi trường sống của trần gian.

+TGM Giu-se Vũ Văn Thiên

RẮN ĐỒNG CỨU ĐỘ

Hai nhịp sống của dân Do thái: bất trung và trừng phạt, triệt hạ và tái thiết, lưu đày và hồi hương; lên án và cứu độ, chết và sống được nói đến trong các bài đọc phụng vụ hôm nay. Các tình huống thăng trầm này thường xảy ra trong lịch sử cứu độ.  Chúng tiêu biểu cho nhịp sống tôn giáo của một dân tộc và cũng là của mỗi chúng ta, khi thì bất trung, khi thì nhiệt thành.  “Tư tế và dân chúng bất trung bất nghĩa … khiến Đức Chúa bừng bừng nổi giận mà trừng phạt dân Người đến vô phương cứu chữa” (x. Bài Đọc 1. 2Sb 36,14-16.19-23).

Một kinh nghiệm khác, trong hành trình sa mạc tiến về đất Hứa, có lúc người Do thái đã thiếu tin tưởng vào Thiên Chúa nên than trách, thay vì tri ân, lại ca thán Môsê đã đưa họ vào sa mạc; hình phạt được dựng nên tức khắc để trừng trị kẻ vô ơn: rắn độc tràn ra cắn chết những kẻ than van.  Không có thuốc chữa, họ ngước nhìn Thiên Chúa và kêu cầu Người; ông Môsê được lệnh đúc tượng rắn bằng đồng rồi giương cao nơi hoang địa để những ai bị rắn độc cắn, nhìn lên rắn đồng, tức thì được cứu sống (x. Ds 21,4-9).  Tình yêu và tha thứ của Thiên Chúa vượt lên trên sự công bằng.

Phương thuốc chữa trị này không phải là ma thuật bùa chú gì cả, nhưng là hành vi cứu độ do đức tin đem lại, quyền năng của Thiên Chúa được thể hiện nơi lòng tin của con người đặt nơi Thiên Chúa.  Một phương thế cứu độ nhất thời của Thiên Chúa đối với dân của Người, để tỏ cho dân biết Thiên Chúa quyền năng đáng kính sợ, Người cứu độ và thưởng phạt theo tội phúc mỗi người.  Thiên Chúa quyền năng trong tha thứ. 

Hình ảnh rắn đồng được giương cao trong hoang địa, được chính Đức Giêsu lấy làm biểu tượng và áp dụng cho chính mình: “Như ông Môsê đã giương cao con rắn đồng trong sa mạc, Con Người cũng sẽ phải được giương cao như vậy, để ai tin vào Người thì được sống muôn đời” (x. Bài Tin Mừng. Ga 3, 14-21).  Con Người được giương cao trên thập giá, hình ảnh con rắn đồng là biểu tượng tiền thân của Đức Giêsu, Người được ví như Môsê Mới giương cao mình trên đồi Canvê vào Thứ Sáu Thánh để mang lại ơn cứu độ cho muôn dân, như một phương pháp dĩ độc trị độc.

Con đường từ cõi chết bước sang sự sống vươn cao trong mầu nhiệm Vượt qua nơi bản thân Đức Giêsu thành Nadarét, đó là mầu nhiệm tử nạn và phục sinh  mà Giáo Hội cử hành hằng ngày trên bàn thờ : “Chúng con loan truyền Chúa chịu chết và tuyên xưng Chúa sống lại cho đến khi Chúa lại đến”.    Mỗi Chúa nhật, Lời Chúa và Thánh Thể làm cho chúng ta sống một cách bí tích hai nhịp nầy “chết đi và sống lại” này, làm cho chúng ta nên giống Chúa Kitô.  “Người đã cho chúng ta được cùng sống lại và cùng ngự trị với Đức Kitô trên trời” (x. Bài Đọc 2. Ep 2,4-10).  

Kinh thánh ghi lại những bất trung, những phản trắc của dân Do thái, những tai ương đi kèm theo họ mỗi khi họ vấp ngã phản bội, như để sửa trị và giáo dục họ, nhưng mục đích chính là cốt để làm nổi bật lên sự công minh và lòng yêu thương của Thiên Chúa đối với dân Người.  Thật vậy lòng yêu thương của Thiên Chúa luôn dẫy tràn trên họ đến nỗi Tin Mừng thánh Gioan ca tụng tình yêu đó : “Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một, để ai tin vào Con của người thì khỏi phải chết, nhưng được sống muôn đời” (c.16).

Tội hồng phúc (felix culpa) là lối nói trái khoáy mà tội đem lại, xem như tội đáng ca tụng vì đã mang lại cho chúng ta Đấng Cứu Chuộc, như bài Hoan Ca Phục Sinh (exultet) được cất lên trong đêm Chúa sống lại.  Thật tuyệt vời ! Thiên Chúa không ngừng sai những sứ giả của Người đến giữa dân của Người để kêu gọi họ trở về với Thiên Chúa.  Nếu như dân đã bất trung với Giao Ước nên đã bị phạt lưu đày qua Babylon, thì Thiên Chúa đã nhờ bàn tay ngoại giáo của vua Kyrô xứ Ba Tư để mở cho họ con đường hồi hương.  Con đường sống, con đường làm lại cuộc đời.

Trong mọi hoàn cảnh cho dù bế tắc đến đâu Thiên Chúa cũng có cách hành xử hợp lý, Người luôn tỏ ra là Ông Chủ lịch sử.  Thật kỳ diệu, lòng Chúa xót thương!  Thánh Phaolô dâng lời ca tụng: “Thưa anh em, Thiên Chúa giàu lòng thương xót và rất mực yêu mến chúng ta, nên dẫu chúng ta đã chết vì sa ngã, Người cũng cho chúng ta được cùng sống lại với Đức Kitô” ( c. 2. Bài Đọc 2).  Tin tưởng và tín thác vào tình yêu Thiên Chúa, người Kitô hữu không có chỗ cho tuyệt vọng, họ không thể viện dẫn bất cứ lý do nào để đánh mất niềm hy vọng được Thiên Chúa cứu độ.  Xuất phát lại từ Đức Kitô không bao giờ là muộn đối với mọi mảnh đời.  Vả lại con người luôn có khả năng làm mới lại cuộc đời mình trong Đức Kitô Phục Sinh. 

Lạy Chúa Giêsu, Chúa đã dùng sự chết và sống lại của Chúa để cứu độ con, con tri ân cảm tạ và cung kính thờ lạy Chúa.  Xin cho con biết trở nên dấu chỉ tình thương của Chúa đối với  anh em con. Amen

Lm Luy Nguyễn Quang Vinh 

Giáo xứ Đức An, Pleiku

CHUỘNG BÓNG TỐI HƠN SỰ SÁNG

Suy niệm
Ánh sáng và bóng tối của trời đất là điều mà ta chứng kiến mỗi ngày, và phân biệt dễ dàng. Thế nhưng ánh sáng và bóng tối trong tâm hồn ta thì quả là phức tạp. Ta thường mệt mỏi khi phải đối diện với những xung đột bên trong, với những giằng co của ánh sáng và bóng tối. Trong tâm hồn ta có những lúc đầy ánh sáng, là niềm vui, hạnh phúc, những ước mơ đơn sơ ngay lành, nhưng vẫn có những lúc và những vùng đầy bóng tối: bóng tối của buồn sầu chán nản, của ích kỷ tự mãn, của những mưu mô, ghen ghét, hận thù, của cả những thói quen xấu, khiến ta cứ kéo lê cuộc đời mình vì không đủ can đảm để dứt bỏ.
Bóng tối đây không chỉ là một tình trạng cứng đọng của đời sống con người mà còn là một thế lực của sự dữ luôn bao quanh đời sống con người. Thế nên thánh Phêrô căn dặn chúng ta: “Anh em hãy sống tiết độ và tỉnh thức, vì ma quỷ, thù địch của anh em, như sư tử gầm thét, rảo quanh tìm mồi cắn xé” (1Pr 5,8). Ánh sáng đây cũng không chỉ là một tình trạng đầy sinh khí và hoan lạc cho đời sống con người, mà còn chính là biến cố Đức Giêsu xuất hiện giữa trần gian. Ngài là “Vầng Đông từ chốn cao vời viếng thăm ta, soi sáng những ai ngồi nơi tăm tối và trong bóng tử thần” (Lc 1, 78-79).
Thật vậy, cuộc giáng sinh của Ngài được trình bày như cuộc chiến thắng của ánh sáng (Lc 2, 9), định mệnh của Ngài là “ánh sáng chiếu soi muôn dân” (Lc 2, 32). Khi định nghĩa Đức Giêsu là ánh sáng “thật” (Ga 1, 9), Tin Mừng thứ tư nhấn đến tính cách duy nhất và chung cuộc của Ngài đối với thế gian. Như vậy, ánh sáng và bóng tối đều kệ cận với chúng ta, nên ta có thể để cho mình chan hòa ánh sáng, hoặc có thể vùi mình trong bóng tối. Đức Giêsu trong cuộc đối thoại với ông Nicôđêmô đã cho chúng ta thấy rằng: “Ánh sáng đã đến thế gian, nhưng người ta đã chuộng bóng tối hơn ánh sáng”.
Nói đến chuộng bóng tối có vẻ khó nghe, nhưng lắm lúc lại đúng với lòng mình. Có những lúc ta thấy mình cần chút bóng tối để nương náu, nhất là những lúc thất bại ê chề, những lúc hổ ngươi bẽ mặt, những lúc sai lầm lỗi phạm… Dường như bóng tối che chở ta và cho ta cảm giác an toàn. Ta thấy dễ chịu hơn khi bước đi trong bóng tối. Có những lúc bóng tối là môi trường thuận lợi để ta tự do làm điều mình muốn, sống điều mình thích. Điều nguy cơ là ta dễ bị nghiện bóng tối. Sống càng lâu trong bóng tối, ta càng ngại bước ra ánh sáng. Ánh sáng khiến ta có cảm giác bị phơi trần, bị dò xét, bị phân xử.
Đức Giêsu giải thích việc người ta chuộng bóng tối là vì các việc họ làm đều xấu xa. Thật thế, ánh sáng bắt ta phải đối diện với sự thật, mà sự thật thường cay đắng và chua chát. Ánh sáng chất vấn ta, đòi ta đặt lại nhiều vấn đề trong đời mình. Ánh sáng làm bại lộ những điều ta muốn giữ kín, nên ta thấy mất an toàn và bị đe dọa. Nhưng có một sự thật hiển nhiên mà ta không muốn nghĩ tới: là không phải không có đe dọa trong bóng tối, nhưng là vì trong bóng tối, ta không thấy mình bị đe dọa.
Hãy nhớ rằng, dù có bước đi với cảm giác an toàn trong bóng tối, ta vẫn là một nạn nhân bị chộp giữ. Ta tưởng mình được tự do, nhưng thực ra là đang tránh né và cuộn tròn mình lại. Ta tưởng mình được bình an, nhưng thực sự đang bất an. Cuộc chiến giữa ánh sáng và bóng tối luôn là cuộc chiến không khoan nhượng, hoặc là ta thuộc về ánh sáng, hoặc là ta bị bóng tối kiềm giữ. Ánh sáng làm tươi đẹp cuộc đời nhưng ai cũng muốn núp trong bóng tối để thỏa mãn cái tôi của mình.
Cuộc sống con người không tránh được những nhập nhằng giữa ánh sáng và bóng tối. Nhưng phúc cho ai quay về với ánh sáng:“Quay đầu trở lại là trăm năm cơ đồ”. Chỉ có một cách ra khỏi bóng tối là quay lại và ngước nhìn lên con rắn đồng như dân Israel xưa. Rắn đồng là hình ảnh tiền trưng cho Đức Giêsu, Đấng cứu độ. Khi Ngài được treo lên, chính là lòng khoan dung tha thứ của Thiên Chúa đổ tràn xuống. Ta được cứu độ là nhờ tin tưởng nhìn lên Đức Giêsu bị treo trên thập giá.
Là Kitô hữu, chúng ta“không còn bước đi trong bóng tối nữa” nhưng có một đích nhắm là ánh sáng của Đức Kitô (Ep 5,14; 2Cr 4,6). Ngày xưa Israel không thể thực hiện được điều đó vì chỉ cậy dựa vào Lề luật, nhưng bây giờ Thiên Chúa đã thực hiện nơi Đức Giêsu: trong Ngài “Thiên Chúa đã giải thoát chúng ta khỏi quyền lực tối tăm và đưa vào vương quốc Thánh Tử chí ái” (Cl 1,13).

Chúng ta hãy hân hoan bước theo ánh sáng Đức Kitô đang dọi chiếu trên cuộc đời mình. Ngoài ra còn phải nhớ rằng, mỗi người chúng ta cũng là ánh sáng, là con cái của ánh sáng, mỗi người chúng ta phải ở trong ánh sáng và phải chiếu tỏa ánh sáng ra bên ngoài (Mt 5, 14-16; Ga 9, 4-5).

Cầu nguyện
Lạy Chúa!
Đời người là một hành trình vượt qua,
qua bóng tối để vươn tới ánh sáng,
ánh sáng chân lý, ánh sáng tình yêu,
ánh sáng sự sống chiếu soi muôn đời,
là chính Chúa Đấng rạng ngời muôn kiếp.
Nhưng bóng tối vẫn bàn bạc mênh mang,
bóng tối gian dối và ích kỷ bạo tàn,
bóng tối thù hằn và kiêu căng ngạo mạn,
bóng tối bên trong và bóng tối bên ngoài,
khiến lòng con vẫn u hoài thổn thức,
đã bao lần làm đau nhức tâm can.
Có vẻ như bóng tối che chở con,
và cho con được cảm giác an toàn,
nhưng đời con vẫn cảm thấy bất an,
có nguy cơ cạm bẫy đang rình chờ.
Khi nhìn lại đời sống con mới thấy,
những chỗ tối tăm chưa được khai sáng;
còn cảnh mù mờ chưa được khai quang;
còn bao hỗn mang chưa được khai phóng.
Để đón nhận và bước đi trong ánh sáng,
con phải dẹp tan mọi bóng tối âm u,
dù nhức nhối và tội lỗi bị phơi trần,
nhưng lại an vui trong tinh thần chân thật.

Chúa biết là tình trạng con không tốt,
nhưng rồi vẫn đặt con là ánh sáng,
soi chiếu vào nơi tăm tối trần gian,
con thấy mình thật bất xứng muôn vàn.
Xin tinh luyện tâm con nên trong sáng,
và tình Chúa nơi con mãi hòa chan,
cho bao người trong tăm tối hoang mang,
được ánh sáng bình an luôn soi chiếu. Amen.
Lm. Thái Nguyên

WGPKT(07/03/2024) KONTUM