Chúa Nhật XXXIII Thường Niên – Năm C (CN 13.11.2022) – Kính Trọng Thể Các Thánh Tử Đạo Việt Nam

Kính trọng thể CÁC THÁNH TỬ ĐẠO VIỆT NAM
THÁNH AN-RÊ TRẦN AN DŨNG LẠC
VÀ CÁC BẠN, TỬ ĐẠO
 
Bài đọc 1: 2 Mcb 7,1.20-23.27b-29 

Bà mẹ là người đáng khâm phục, vì bà can đảm chịu đựng nhờ niềm trông cậy bà đặt nơi Đức Chúa.

Bài trích sách Ma-ca-bê quyển thứ hai.

Hồi ấy, có bảy anh em bị bắt cùng với bà mẹ. Vua An-ti-ô-khô cho lấy roi và gân bò mà đánh họ, để bắt họ ăn thịt heo là thức ăn luật Mô-sê cấm.

Bà mẹ là người rất mực xứng đáng cho ta khâm phục và kính cẩn ghi nhớ. Bà thấy bảy người con trai phải chết nội trong có một ngày, thế mà bà vẫn can đảm chịu đựng nhờ niềm trông cậy bà đặt nơi Đức Chúa. Bà dùng tiếng mẹ đẻ mà khuyến khích từng người một, lòng bà đầy tâm tình cao thượng ; lời lẽ của bà tuy là của một người phụ nữ, nhưng lại sôi sục một chí khí nam nhi ; bà nói với các con : “Mẹ không rõ các con đã thành hình trong lòng mẹ thế nào. Không phải mẹ ban cho các con thần khí và sự sống. Cũng không phải mẹ sắp đặt các phần cơ thể cho mỗi người trong các con. Chính Đấng Tạo Hoá càn khôn đã nắn đúc nên loài người, và đã sáng tạo nguồn gốc muôn loài. Chính Người do lòng thương xót, cũng sẽ trả lại cho các con thần khí và sự sống, bởi vì bây giờ các con trọng Luật Lệ của Người hơn bản thân mình.”

Bà nói với người con út : “Con ơi, con hãy thương mẹ : chín tháng cưu mang, ba năm bú mớm, mẹ đã nuôi nấng dạy dỗ con đến ngần này tuổi đầu. Mẹ xin con hãy nhìn xem trời đất và muôn loài trong đó, mà nhận biết rằng Thiên Chúa đã làm nên tất cả từ hư vô, và loài người cũng được tạo thành như vậy. Con đừng sợ tên đao phủ này ; nhưng hãy tỏ ra xứng đáng với các anh con, mà chấp nhận cái chết, để đến ngày Chúa thương xót, Người sẽ trả con và các anh con cho mẹ.”

Đáp ca: Tv 125,1-2ab.2cd-3.4-5.6 (Đ. c.5)

Đ. Ai nghẹn ngào ra đi gieo giống,
mùa gặt mai sau khấp khởi mừng.

X. Khi Chúa dẫn tù nhân Xi-on trở về,
ta tưởng mình như giữa giấc mơ. Vang vang ngoài miệng câu cười nói,
rộn rã trên môi khúc nhạc mừng.

Đ. Ai nghẹn ngào ra đi gieo giống,
mùa gặt mai sau khấp khởi mừng.

X. Bấy giờ trong dân ngoại, người ta bàn tán :
“Việc Chúa làm cho họ, vĩ đại thay !” Việc Chúa làm cho ta, ôi vĩ đại !
Ta thấy mình chan chứa một niềm vui.

Đ. Ai nghẹn ngào ra đi gieo giống,
mùa gặt mai sau khấp khởi mừng.

X. Lạy Chúa, xin dẫn tù nhân chúng con về,
như mưa dẫn nước về suối cạn miền Nam. Ai nghẹn ngào ra đi gieo giống,
mùa gặt mai sau khấp khởi mừng.

Đ. Ai nghẹn ngào ra đi gieo giống,
mùa gặt mai sau khấp khởi mừng.

X. Họ ra đi, đi mà nức nở,
mang hạt giống vãi gieo ;
lúc trở về, về reo hớn hở,
vai nặng gánh lúa vàng.

Đ. Ai nghẹn ngào ra đi gieo giống,
mùa gặt mai sau khấp khởi mừng.

Bài đọc 2: Rm 8,31b-39 

Dù sự chết hay sự sống cũng không tách được chúng ta ra khỏi tình yêu của Thiên Chúa.

Bài trích thư của thánh Phao-lô tông đồ gửi tín hữu Rô-ma.

Thưa anh em, có Thiên Chúa bênh đỡ chúng ta, ai còn chống lại được chúng ta ? Đến như chính Con Một, Thiên Chúa cũng chẳng tiếc, nhưng đã trao nộp vì hết thảy chúng ta. Một khi đã ban Người Con đó, lẽ nào Thiên Chúa lại chẳng rộng ban tất cả cho chúng ta ? Ai sẽ buộc tội những người Thiên Chúa đã chọn ? Chẳng lẽ Thiên Chúa, Đấng làm cho nên công chính ? Ai sẽ kết án họ ? Chẳng lẽ Đức Giê-su Ki-tô, Đấng đã chết, hơn nữa, đã sống lại, và đang ngự bên hữu Thiên Chúa mà chuyển cầu cho chúng ta ?

 Ai có thể tách chúng ta ra khỏi tình yêu của Đức Ki-tô ? Phải chăng là gian truân, khốn khổ, đói rách, hiểm nguy, bắt bớ, gươm giáo ? Như có lời chép : Chính vì Ngài mà mỗi ngày chúng con bị giết, bị coi như bầy cừu để sát sinh.

Nhưng trong mọi thử thách ấy, chúng ta toàn thắng nhờ Đấng đã yêu mến chúng ta.

Đúng thế, tôi tin chắc rằng : cho dầu là sự chết hay sự sống, thiên thần hay ma vương quỷ lực, hiện tại hay tương lai, hoặc bất cứ sức mạnh nào, trời cao hay vực thẳm, hay bất cứ một loài thọ tạo nào khác, không có gì tách được chúng ta ra khỏi tình yêu của Thiên Chúa thể hiện nơi Đức Ki-tô Giê-su, Chúa chúng ta.

 

Tin Mừng: Lc 9,23-26 

Ai liều mất mạng sống mình vì tôi, thì sẽ cứu được mạng sống ấy.

Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Lu-ca.

Khi ấy, Đức Giê-su nói với mọi người rằng : “Ai muốn theo tôi, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình hằng ngày mà theo. Quả vậy, ai muốn cứu mạng sống mình, thì sẽ mất ; còn ai liều mất mạng sống mình vì tôi, thì sẽ cứu được mạng sống ấy. Vì người nào được cả thế giới mà phải đánh mất chính mình hay là thiệt thân, thì nào có lợi gì ? Ai xấu hổ vì tôi và những lời của tôi, thì Con Người cũng sẽ xấu hổ vì kẻ ấy, khi Người ngự đến trong vinh quang của mình, của Chúa Cha và các thánh thiên thần.”

SUY NIỆM 1: Lm Phêrô Nguyễn Vân Đông

TỬ VÌ ĐẠO LÀ CHẾT VÌ KHÔNG CHỊU BỎ ĐẠO !

1. Theo lịch Hội Thánh trên cả thế giới thì ngày 24.11 hằng năm là lễ “Thánh An-rê Dũng Lạc, linh mục và các Bạn Tử Đạo tại Việt Nam “. Lễ này cũng là lễ Bổn Mạng Hội Thánh Việt Nam.

Nếu lễ này mà nhằm ngày trong tuần thì lại được dời vào ngày Chúa Nhật để đông đảo giáo dân có thể tham dự. Năm nay lễ này được mừng vào ngày CN 33 Thường Niên, ngày 13.11.2022.

2. “ Trong lịch sử Công giáo tại Việt Nam, suốt hai thế kỷ bị bách hại, sổ sách đã ghi tên hơn một trăm ngàn người đã chết vì đạo, với 58 giám mục và linh mục ngoại quốc, 150 linh mục Việt Nam, 340 thầy giảng, 1 chủng sinh, 270 nữ tu Dòng Mến Thánh Giá và 99.182 giáo dân. Đã có 117 vị được phong hiển thánh ngày 19.6.1988 “ (Giám Mục Anton Vũ Huy Chương).

3. 117 vị Thánh Tử Đạo tại nước Việt Nam :

– 11 người Tây ban nha, dòng Đaminh: 6 giám mục và 5 linh mục.

– 10 người Pháp, Hội Thừa Sai Paris:

2 giám mục, 8 linh mục.

-96 người Việt Nam: 37 linh mục,17 thầy giảng, 42 giáo dân.

Các Ngài tử đạo vào các thời:

* Trịnh Doanh (1740-1767) : 2 vị.

* Trịnh Sâm (1767-1782): 2 vị.

* Cảnh Thịnh (1782-1802): 2 vị.

* Mình Mạng (1820-1840) : 58 vị.

* Thiệu Trị (1840-1847) : 3 vị.

* Tự Đức (1847-1883) : 50 vị.

Các Ngài đã bị :

* Xử trảm (chặt đầu) : 75 vị.

* Xử giảo (thắt cổ) : 22 vị

* Thiêu sống : 6 vị

* Voi dày, ngựa kéo: 5 vị

* Chết rũ tù hay bị tra tấn: 9 vị

(Thầy Giảng An-rê Phú yên bị xử trảm ngày 26.7.1644, ĐGH Gioan-Phaolo 2 tôn phong thầy lên Bậc Chân Phước ngày 5.3.2000 tại Roma) .

4. Một chuyện trong hàng ngàn chuyện chết vì đạo :

Cha Phaolo Lê đình Bang, (1881-1945) gốc Nhà Đá của mình, ngài là linh mục địa phận Kontum, viết lại câu chuyện thương tâm này: “Hồi Văn Thân (1883), các giáo dân thuộc địa sở Nhà Đá như Suối Nổ, Mương Lở ( Hoà Mục) , Bình Sơn, Gò Đồng . . . đều tập trung về xứ chính, cố Lựu (Hamon) là cha xứ Nhà Đá từ 1882 đến 1908, sẽ lo tổ chức dẫn về Qui Nhơn để lánh nạn. Ở Suối Nổ có một bà tên Hiên mang thai gần ngày, nên hồi lên Nhà Đá ( cách nhà bà chừng 6 cây số) thì bà không đi đặng. Chồng bà không nỡ bỏ vợ một mình, nên đều ở lại với hai đứa con nhỏ. Văn Thân tới bắt chồng và hai đứa con, trói và thiêu sống ! Còn bà thì nó không thiêu, song chặt đầu, bà chết rồi thì con trong bụng còn máy, tức thì chúng nó lấy dao mổ ruột, xách đứa con ra, đem bỏ trong cối mà đâm cho nát. Ôi ! Không có quỷ giục, thì không lẽ gì người ta thù ghét kẻ có đạo như vậy! “

Cha Ban là một nhà văn, năm 1933, ngài và cha Simon Thiệt viết cuốn “Mở Đạo Kontum” rất có giá trị về sử liệu truyền giáo Kontum.

5. Thời bắt đạo là hàng hơn 200 năm, những người có đạo phải chịu trăm bề khổ cực :

– Thứ nhứt là phải sống chui sống nhủi trong rừng trong núi, chẳng hạn như Nhà Đá mình có tên đầu tiên là Truông Dốc, nơi khỉ ho cò gáy để giữ đức tin. Nếu chẳng may bị phát hiện, nhất là thời Văn Thân, thì phải bị giết chết rất thảm thương, khi thì tất cả lớn bé trẻ già bị bỏ giếng rồi chất bổi lên mà đốt ! Có khi như ở Bà Rịa bị nhốt chung rồi đốt nhà cho chết hết ! Lịch sử ghi rất nhiều nơi như vậy trong cả nước.

– Thứ hai là nếu chẳng may bị phát hiện thì nhà quan lấy con dấu sắt đã được nung đỏ có chữ “tả đạo” rồi áp vào má người có đạo. Hai chữ này theo họ cho tới chết ! Phải chăng đó là dấu chỉ của con cái Chúa ?

– Thứ ba thương tâm nhất là nạn “Phân Sáp” : Nhà quan có quyền chia ly các gia đình có đạo, chồng ở một nơi, vợ ở một nẻo , con cái bị cho ở nhiều chỗ. Chồng không biết vợ mình ở đâu, vợ không biết chồng mình ở đâu. Cha mẹ không biết con cái mình ở đâu, anh chị em ruột không biết anh chị em mình ở chỗ nào ! Như vậy có tàn ác không ? Người có đạo đâu có làm gì nên tội để phải bị như vậy ? Nghe nói hai chị em bà nội của mình cũng bị phân sáp được cố Lựu chuộc về, và ở nhà mồ côi cho đến khi lập gia đình.

6. Suốt 2.000 năm của lịch sử Hội thánh Công giáo khởi đầu từ Chúa Giêsu bị giết chết cho đến tận hôm nay, hàng ngàn người, hàng vạn người, hàng triệu người… trên cả và thế giới đã anh dũng chết vì niềm tin của mình. Máu của các Thánh tử vì đạo là hạt giống gieo nên người có đạo.

Lạy các Thánh tử đạo Việt Nam xin cầu bầu cùng Chúa cho mọi người Việt Nam ơn biết Chúa, xin cho các nhà lãnh đạo của đất nước chúng con biết cai trị dân chúng trong tinh thần yêu thương và biết tôn trọng quyền lợi của con người. Amen

________________________

SUY NIỆM 2: Lm Lu-y Gonzaga Nguyễn Quang Vinh

MÁU VÀ ĐỨC TIN

Máu các Tử đạo là nguồn ân sủng cho anh em trước tiên, để anh em thăng tiến trong đức tin.  Giữa anh em đức tin của tổ tiên vẫn tiếp tục và còn truyền tụng sang nhiều thế hệ tương lai.  Đức tin nầy tồn tại để làm nền tảng xây dựng sự kiên trì cho tất cả những người là Việt Nam thuần tuý sẽ trung thành với quê hương đất nước, nhưng đồng thời vẫn là người tín hữu của Chúa Kitô.”  Trích bài giảng của Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II (số 6) dịp phong thánh, Rôma 19. 6. 1988.

Vinh quang và danh dự cho Giáo Hội Việt Nam!  Một Giáo Hội trưởng thành trong  nước mắt.  Giáo Hội Việt Nam đã vượt qua những bách hại không thua kém gì Giáo Hội Rôma vào thế kỷ đầu khi Kitô giáo mới phôi thai.  Sau cái chết của Đức Giêsu thành Nadarét, sự việc cứ tưởng sẽ êm xuôi, người chết sẽ đi vào quên lãng theo thời gian.  Nhưng không! Đó là điểm khởi đầu cho một tôn giáo lớn mạnh.  Phân bón và chất xúc tác làm trưởng thành Giáo Hội Rôma lại là việc bắt đạo cực kỳ gay gắt của hoàng đế Nerôn, một bạo chúa điên loạn, độc ác, đã tự tay giết vợ, mẹ và con của mình.  Ông đã cho đốt thành Rôma để lấy hứng làm thơ tiêu khiển, để chạy tội trước nhân dân, ông đã khéo léo đổ lỗi cho người Kitô hữu đốt thành Rôma.

Thế là cuộc bách hại tàn khốc bùng nổ!  Những cực hình man rợ nhất mà người ta có thể tưởng tượng ra đều trở thành hiện thực đem áp dụng cho người Kitô hữu thời sơ khai: đâm chém, chặt đầu, phân thây, đóng đinh thập giá hay đốt như đuốc.  Người Kitô hữu trở thành trò đùa tiêu khiển cho dân thành phố, họ bị lột trần thả vào hầm thú dữ làm mồi ngon cho chúng.  Hí trường Côlisêô tại Rôma ngày nay là chứng tích đau thương ngày xưa.  Thánh Phêrô bị đóng đinh vào năm 64 và Phaolô bị giết vào năm 67 thời Nerôn.  Câu chuyện bắt đạo không ngớt được lặp lại nơi lịch sử các Giáo hội khác.

Giáo Hội Việt Nam không thua kém gì về mặt đau thương.  Văn sĩ công giáo Tertulianô để lại di ngôn bất hủ: “Máu các vị Tử đạo là hạt giống sinh người Kitô hữu(Sanguis Martyrum semen Christianorum).  Việc rao giảng Tin Mừng tại Việt Nam ở giai đoạn đầu gặp thuận lợi : Năm 1591 công chúa Mai Hoa, chị của vua Lê Trang Tông đã được giáo sĩ De Cevallos rửa tội.  Năm 1624 cha Đắc-Lộ đã rửa tội cho Minh Đức Vương Thái Phi (1568-1648) vợ thứ của Chúa Nguyễn Hoàng tại Kim Long, Huế.  Bước khởi đầu thuận lợi đó chẳng bao lâu qua đi, tiếp theo là gần 300 năm bắt đạo, với nhiều lý do chính trị, văn hóa đan xen nhau. 

Thời gian bắt đạo kéo dài từ 1580 và kết thúc vào 1888.  Với nhiều hình khổ đa dạng: lưu đày, lao tù, gông cùm, xiềng xích, xử trảm, xử giảo, bá đao, thiêu sống, lăng trì.  Kết quả không phải chỉ có 117 vị tử đạo được phong hiển thánh mà thôi, nhưng ước tính có đến 300.000 vị được phúc tử đạo.  Và qua nhiều triều đại giáo hoàng đã phong Chân phước: năm 1900 Đức Lêô XIII phong 64 vị;  năm 1906 Đức Piô X phong 8 vị; năm 1909 Đức Piô X phong thêm 20 vị; năm 1951 Đức Piô XII phong 25 vị. 

Dòng máu tử đạo còn tiếp tục chảy và được vinh danh nơi một giáo dân, cũng là giáo lý viên Anrê Phú Yên (1625-1644), đó là “Người chứng thứ nhất” của Giáo hội Việt Nam, theo cách gọi của cha Đắc-Lộ, được tôn phong Chân phước ngày 5. 3. 2000 do Đức Gioan Phaolô II tuyên phong tại Rôma.  Và chúng ta còn chờ đợi kết quả hồ sơ phong thánh của một vài vị khác: Tôi Tớ Chúa Đức Hồng Y Phanxicô Xavie Nguyễn Văn Thuận, Thầy Marcel Văn Dòng Chúa Cứu Thế.

Những trang sử oai hùng của tiền bối làm chúng ta ngửng cao đầu.  Tuy nhiên đừng quên sống đức tin và truyền đạt đức tin cho thế hệ tương lai.  Đức tin đòi chúng ta vượt qua tất cả, ngay đến hy sinh mạng sống, “ai có thể tách chúng ta ra khỏi tình yêu của Đức Ki-tô?” ( Bài đọc 2. Rm 8, 31b-39).  Quê thật chúng ta ở trên trời, đó là niềm hy vọng được xây dựng trên lời hứa của Đức Giêsu Kitô, tin thật như vậy chúng ta đành mất mạng sống để được sự sống đời đời (x, Bài Tin Mừng Lc 9,23-26).

Lạy Chúc Giêsu, con cảm tạ đội ơn Chúa đã ban cho Hội thánh Việt Nam nhiều chứng nhân anh dũng trung kiên làm chứng cho đức tin.  Xin các Thánh Tử Đạo Việt Nam cầu bàu cho người dân Việt biết đón nhận và sống đạo theo gương các ngài. Amen

WGPKT(10/11/2022) KONTUM